Untitled - Stichting Papua Erfgoed

269
haar toen de weg naar de plek waar Charemuai verbrand was. Men verzamelde
diens beenderen en begroef deze.
(Verhaald door Enoch Nari en Amer Maro).
20. Het verhaal van Chaimani.
Voorheen leefden op het eilandje Pulau Kelapa of Matanti een man,
Iri geheten, met zijn vrouw Djo; hun kinderen, twee zoons, heetten Labentubu
(de oudste) en Chaimani (de jongste). Als de zoons gingen vissen ving
de oudste altijd het meest en Chaimani het minst. Dit verdroot Chaimani, want
meestal ving hij zelfs niet genoeg voor zich en zijn gezin.
Eens gingen Chaimani en zijn vrouw het bos in om bladeren te plukken voor
de vervaardiging van sagomeel-pakken; vanuit zijn boom zag Chaimani toen in
zee een boomstam drijven. Chaimani bedacht een plan: voordat hij 's nachts
met zijn broer weer op de visvangst ging haalde hij allerlei voedsel uit de tuinen
en verstopte dat — samen met boog, pijlen, trom en de waardevolle chásringen
— in de prauw. Zo voer men 's nachts de zee op. Aangekomen bij het
drijfhout (raima) stopte Chaimani heimelijk het voedsel enz. op en in de stam
en klom daar tenslotte ook zelf op. Zo dreef hij weg. terwijl Labentubu achterbleef
en „bewaker van de visvangst-geheimen" werd. Chaimani, die er (door
versiering e.d.) van boven uitzag als een vrouw en van onderen als een man,
kon de boom doen varen door op de trom te slaan.
Chaimani voer naar het westen. Hij deed Jakari aan waar hij de mensen
klappers, sago, pijlen, enz. gaf en ze dat alles ook leerde gebruiken, ging vervolgens
naar Wakde, waar hij overnachtte onder een boom, en voer toen weer
westwaarts tot hij bij het eiland Kumamba kwam, waar hij voor goed bleef
wonen met al zijn goederen en rijkdom.
Aldaar bouwde hij zich een huis, maar bij het omhakken van een sagopalm
verwondde hij zich in zijn rechterhand. Vlug ving hij het uitstromende bloed
op in een aarden pot en zette die thuis in een hoek. Na enkele dagen hoorde
Chaimani geluid in de pot en toen hij er de deksel afnam kwam er een zwartwitte
vogel (rurne of dume) uit. Chaimani noemde de vogel Jachòrò en bond
rotan om zijn poten om het wegvliegen te voorkomen. 1 )
Enige tijd daarna beval Chaimani de vogel, naar Pulau Kelapa te vliegen;
eerst bond hij hem een ring om een der poten. Zo vertrok Jachòrò; na aankomst
ging hij zitten op het dak van Labentubu's woning en riep: „Chaimani òtòchingki
òtòchangka, Chaimani Chaimani Jachòrò". De kinderen in huis hoorden het
en zeiden tot Labentubu: „er is een vogel die spreken kan op het dak". Labentubu
ging naar buiten en zag de vogel; hij stak zijn hand uit waarop Jachòrò
toen ging zitten en daarna zette hij zich op Labentubu's schouder. Nu gingen
allen het huis weer in, waar men de ring aan de vogelpoot ontdekte. Labentubu
haalde de ring van de poot en begreep dat deze afkomstig was van zijn jongere
broeder. Hij deed ook een ring om Jachòrò's poot en sprak: „ga weer terug naar
je vader Chaimani". De vogel vloog weg en bracht zo het bericht van Labentubu
aan Chaimani over.
En zo leefde de vogel bij Chaimani totdat op een dag toen Chaimani en zijn
vrouw in hun tuin aan het werk waren hun kinderen de vogel doodpijlden. Op
dat moment kreeg Chaimani in zijn tuin bloeddruppels op zijn arm, waardoor
hij begreep dat er iets niet in orde was. Met spoed naar huis gegaan, vond hij
1 ) Volgens sommigen heette de vogel ook Chaimani.