Untitled - Stichting Papua Erfgoed

de Palora-groep te Skou en naar een Meraudje-moeder, uit Tabati, ook die
naam hebben aangenomen. Zo zou ook een deel van Chanasbai afstammen van
de man Hidjai en zijn vrouw Wachoi, van Skou, volgens weer anderen zouden
deze echter van het nu verdwenen eilandje Nánfabi gekomen zijn. Sanji,
Drunji en Meraudje hebben nog eigen gezangen. In het dorp Ind]eros vindt
men vele lieden uit Tabati, geadopteerd om de groepen in stand te houden.
Te Kaju Batu is de voornaamste, grootste en tevens de oorspronkelijke groep
die van Pui. Deze groep heeft als stamouders een broeder zuster-paar; zij had
een eigen tempel en een eigen begrafenisgrot en heeft nu nog een eigen viswater
en het monopolie van het pottenbakken.
Interessant is de toestand te Kaju Indjau, een zekere weerspiegeling van die
te Tabati. Niet slechts doordat hier de huwelijkspartners van Tabati, Sibi en
Jouwé, wonen — zoals daar de partners van Kaju Indjau — doch Sibi is de
„oudere en de adathoofd-groep en woont (als Chamadi) aan de west- of landkant,
terwijl Jouwé juist bij de zee (visserij-)kant, de oostzijde, behoort Immers
oorspronkelijk woonden er de twee broers Sibi (op Kaju Indjau) en Makanowé
(op Mëturau), en uit Makanowé kwam voort de „jongere" Jouwé,
eveneens op M turau gevestigd Makanowé woonde op de westelijke en Jouwé
op de oostelijke helft. 1 ) Daarom wordt dit eilandje ook wel Dainam chabi
genoemd, in welke naam dai Makanowé aanduidt en nam chabi Jouwé. Aangezien
naderhand, na de tempeloorlog, Makanowé verhuisde naar Kaju Batu
(waar dus toen ook een twee groepen-deling ontstond), bleven te Kaju Indjau
de „oudere" Sibi en de „jongere" Jouwé over.
De Chai-groep van Kaju Indjau is, evenals de kleine Soro-groep, bij de Sibiclan
ondergebracht. Trouwens, de eerste man die zich volgens de mythe Chaivoorvader
mocht noemen was een broer van Sibi. In de praktijk zijn beide
groepjes van weinig belang. Voorheen stelde men tegenover elkaar de drie
landgroepen Sibi, Chai en Soro en de drie zeegroepen Makanowé, Jouwé en
Sèbo (Motu). Laatstgenoemde groep woonde vroeger op de Reimòch-heuvels
tot aan zee. Vandaar dat Hol Lòmpà of Obubrè in de buiten baai nu nog
Moturitj heet. De Sèbo-clan is uitgestorven, de laatste leden gingen over naar
de Jouwé's en de laatste levende, de vrouw Nèmechoi, stierf te Kaju Indjau
in 1933.
De verhouding tussen de beide Nachaiba-groepen Maro en Toto schijnt er
ook één te zijn van oudere en jongere broer, hoewel het juiste van de onderlinge
relaties wat onzeker bleef. Rivaliteit, elders verkapt of openlijk aanwezig,
werd ook hier tussen de beide groepen aangetroffen. Zij schijnen ouder te zijn
dan de Fouw-groep, een Sibi geslacht dat te Nachaiba tot hoofdengroep werd
aangesteld.
E. Hoofdenpositie, Recht. Aan de positie van de adathoofden behoort
ongetwijfeld een beschouwing te worden gewijd. Tamelijk uitvoerig is de publicatie
waarin Gezaghebber Halie, omstreeks 1930 werkzaam in de onderafdeling
Hollandia, deze materie behandelt 2 ), terwijl terloopse opmerkingen te
vinden zijn in de artikels of boeken van Bink, Moolenburgh, Van der Sande,
Wichmann en Wasterval. Deze gegevens, aangevuld met eigen aantekeningen,
zullen hieronder zo overzichtelijk mogelijk worden weergegeven.
1 ) Vergelijk ook de naam Makanowé = mens die uitziet (nl over zee)
2 ) Aangaande de hoofden van de Tanahmerah baai zie men zijn Overleveringen en
gebruiken van de bevolking aan de Tanahmerahbaai".T.K.N.A.G., 48 1931, p 1053
57