Untitled - Stichting Papua Erfgoed

158
solo- of duo-dansen, zoals wij die kennen, kwamen niet voor en zijn nog zeldzaam,
wijl hypermodern;
slechts bij enkele dansen liepen de deelnemers voorwaarts in het rond (vgl. de
lba jondige);
bij de meeste mannendansen stonden en liepen de deelnemers zij aan zij in een
kring;
bij de gemengde dansen waren de mannen gescheiden van de vrouwen;
bijna alle dansen vonden plaats in de open lucht, veelal op het tempel-plankier;
bij alle dansen werd gezongen en meestal op trommen geslagen;
bij vrijwel alle dansen bewoog men zich rond „tegen de klok in";
bij vele dansen werd hevig gestampt, soms gesprongen (zoals ook vermeld
wordt van de bergstammen van het Australische en Nederlandse gebied).
Wij zeiden reeds dat de oude liederen, al dan niet verbonden met een dans,
welhaast verdwenen zijn, verdrongen door liederen van over de Australische
grens, „van boven" zoals men zegt, en dat deze ook weer op het tweede plan geraakt
zijn door de nauwe aanraking met het Christendom en het Westerse Hollandia
van na de oorlog. Oude liederen, mythen in zangvorm eigenlijk, hadden
feitelijk alle clans, zoals te Indjeros de clans Sanji, Meraudje, Drunji. Bij bijzondere
gelegenheden zong men deze, begeleid met kleine trommen. Anderen
mochten wel vreemde clanliederen zingen, doch pas als zulk een lied was aangeheven
door lieden van die clan zelf. In Sanji's gezang worden de beide Sentanivrouwen,
de visvijver en vooral de zaagvis gememoreerd. Meraudje bezingt de
maanhistorie (zie X, A, II). Andere zangen kende men ook, bijv. bij het zichtbaar
worden boven de horizon van bepaalde sterren, zoals de Pleiaden, usif ru
of pèrf ru; men somde dan o.a. allerlei planten- en vissen-namen op, opdat
deze in het komende seizoen zich goed zouden vermenigvuldigen. Alle gezangen
zijn maar kort, zoals ook bleek uit de dansteksten; ze duren hoogstens 3
minuten.
De jongelui geven de voorkeur aan gezangen van over de grens, ook de
anderen trouwens welbekend, en leren de oude wijzen niet meer, die dus spoedig
verloren zullen gaan. Van deze „gekochte'' melodieën geeft Kunst drie voorbeelden
1 ), nl. de nummers XII, XIII, en XVI (de overige door hem vermeld
zijn van Sentani en Sarmi); de namen wijzen reeds op hun buitenlandse afkomst,
zoals „lagu" Sesando (= Mesino), „lagu" Warepu (= Warfu, Warapu)
evenals het feit dat men bijv. bij de Sesando-melodie wel woorden kende, maar
die niet begreep.
Omtrent deze zangen merkt Kunst op dat ze meestal zeer eenvoudig zijn; van
„lagu" Mandé (no. XVI) schrijft hij „Comparison of our melody nr. XVI
with one of Mr. Davies' Australian songs may show the close relation
between Papuan and Australian music. The Humboldt-Bay melody can be
regarded as the plagal (soort toonaard. G.) counterpart of the Australian song,
which is authentic. Putting the various tone-degrees, used in these Humboldt-
Bay melodies, together in scalar succession, one will frequently note half-toneintervals
These, however, are never used melodically."
Nadien nog wees hij 2 ) op de overeenkomst met oostelijker kunstmelodieën,
die eveneens „verwantschap met sommige uit meer oostelijke, zuiver Melanesische,
gebieden bekend geworden zangwijzen" vertonen.
1 ) 43; p. 4, 11, 13.
2 ) In „De inheemse muziek in Westelijk Nieuw-Guinea", 1950, p. 8, noot 17.