Untitled - Stichting Papua Erfgoed

211
de invoer. En ook lezen wij 1 ): „De sommen, door de opkoopers aan de Ternataansche
en Tidoreesche jagers in voorschot verstrekt, zijn dikwijls tamelijk
groot. In Februari 1911 beliep het gezamenlijk bedrag door ongeveer zestig
jagers verschuldigd, nog de vrij aanzienlijke som van bij de ƒ 20.000.—".
Vormden in den beginne vogelhuiden het belangrijkste uitvoerartikel, na het
sluiten van de vogeljacht werden vooral verscheept: massooi-bast (ƒ 100.— per
pikol), lawang-bast (ƒ 60.— à ƒ 70.— per pikol), tripang (ƒ 100.— per
pikol), troca-schelp (ƒ 0.50 per stuk) en paarlmoer-schelp (ƒ 0.25
per stuk). Waarbij na 1930 in geringe hoeveelheden koffie en katoen kwam.
Pluimvee en katten werden eveneens door toedoen van de handelaars in de
baai-dorpen bekend. Bink vermeldt o.m. 2 ), dat in Augustus 1893 door een
Chinees van Jamna, Bau Jang King geheten, „voor het eerst een paar katten van
Ternate (werden) aangebracht, " Volgens Bink had de bevolking toen
nog geen kippen, geen kakaru's en luri's en maar weinig honden, doch wel veel
muizen en ratten. En dan te bedenken dat Chamadi-aanhangers in hun verhalen
de kat een uit de hemel gekomen dier, luisterend naar de tabu-naam „poes",
noemden, en dit hun rivalen of vreemde bezoekers wilden doen geloven!
Wij hebben hiermede de voornaamste cultuurwijzigende factoren vermeld;
eigenlijk zou men immers ook de omringende stammen moeten vermelden, van
welke dansen, zangwijzen, siermotieven, e.d. werden overgenomen. Doch
slechts dan als zulke elementen een vruchtbare bodem vonden in eigen cultuur,
vond overname plaats, zodat van waarlijk „vreemd" in zulke gevallen geen
sprake is.
Kwam in vorige paragraaf reeds Tabati's houding en positie ter sprake, meer
omtrent de machtspositie van Tabati in het algemeen en van de charsori Chamadi
in het bijzonder vinden wij bij schrijvers als Van der Sande, Wichmann,
Moolenburgh, e.a., zij het meestal slechts in enkele zinnen. In voorgaande
hoofdstukken werd meegedeeld hoe Tabati tuinen liet vernielen van Kaju
Indjau-lieden; hoe Nafri verhinderd werd om in het grootste deel van de
Jotefa-baai te vissen en de opening naar zee te passeren; hoe Makanowé's
(Jouwé's) tempel (en die van Sanji ?) met geweld werd vernield; hoe er oorlog
werd gevoerd met Holthaekang/Skou en met Sentani-dorpen; hoe zelfs binnen
het dorp Tabati vijandschap en zwarte magie bestonden. Blijkbaar wies met
de jaren — vooral na de officiële aanstelling tot hoofd, einde vorige eeuw —
de hoogmoed der Chamadi's, want reeds Hoogland schrijft in 1940 het volgende
in zijn memorie van overgave over de korano van Tabati, d.w.z.
charsori Chamadi, die beweerd had „dat zijn grootvader vroeger een zwarte
uniform van de sultan had gekregen", en gevraagd had of hij van het Gouvernement
ook een zwarte uniform kon krijgen: „Enkele maanden geleden kwam
het Hoofd van Tobati nog eens informeeren of hij niet kon hersteld worden in
zijn functie als „heerscher" van Tandjong Skou tot Tarfia. Volgens hem strekte
vroeger de macht van Tobati zich tot zoover uit. Het zou mij slechts weinig
moeite gekost hebben om de bewoners van Tarfia over te halen naar Tobati
te trekken en de bewering middels een ouderwetsche krijg te wreken, zoo verontwaardigd
was men, toen ik te Tarfia inlichtingen terzake inwon en daar het
verhaal van de korano van Tobati vertelde. Ik veronderstel dan ook, dat het
1 ) Uittreksel uit het Verslag der Commissie ter voorbereiding van de aanwijzing eener
natuurlijke grens tusschen het Nederlandsche en het Duitsche gebied op Nieuw-
Guinea. 1912; p. 50. 51.
2 ) 10; p. 145.