Untitled - Stichting Papua Erfgoed

24
lucht te happen. 1 ) — Terwijl dit spel beter handbal-onder-water genoemd
kan worden, heeft het gewone voetbafspel in deze streek ook enthousiaste aanhangers
gevonden, bij jong en oud. Andere spelen, bijv. kastibal, vonden via de
scholen eveneens ingang, terwijl natuurlijk de oudere, hiervoor genoemde, spelen
ook nog in tel zijn.
5. Leeftijdsgroepering. Vanaf de geboorte tot aan het graf doorliep iedereen
een aantal levensfasen, met afzonderlijke namen voor de beide seksen, te
weten:
Ter verduidelijking van bovenstaande namen cba=cbar=mens, man;
cb buf (J.) of f chòrò (K.) = hoofd; saritj = haar in het midden; mergòch
=naakt; sòr, chòra — vriend, vriendin, groepje; mare = voorzien van ;
cbasitj = mens in omslniting, vergadering; monje, moin = vrouw, vrouwelijk;
tant(a) = man, mannelijk; seracbo = vrij, uit; m bai = groot.
De knapen kwamen omstreeks hun zevende levensjaar in de tjainpa waar
zij, zoals ook wel in de initiatie-periode gebeurde, ontdaan werden van het
meeste hoofdhaar; midden op het hoofd bleef echter een soort helmbos, hanekam,
staan. In de chasitj-fase, als de jongen overging van de tjainpa naar
het ritueel in het karawari-huis, liet men de haardos weer uitgroeien. Ook de
meisjes hadden in deze periode het haar kort afgesneden; naderhand, wanneer
zij pas gehuwd waren, droegen zij het in korte strengetjes gevlochten rondom op
het hoofd, pòdòja. 2 )
De tweede fase, die van de initiatie, ving aan als het adathoofd dit voor zijn
dorp beval, bijv. omdat zijn zoon of dochter de puberteitsjaren bereikt had of
omdat in het dorp vele kinderen in dit stadium waren gekomen. Zij moesten
dan voortaan „gekleed" gaan. Alle leeftijdsgenoten, jongens zowel als meisjes,
werden aan deze gang van zaken onderworpen. De meisjes, die sòr-már (sòr =
vriendin, már — máro — schaamlap) werden genoemd, doorliepen ten huize
1 ) Zie ook 21.
2 ) 2; P. 69 en 10; p. 162.