Untitled - Stichting Papua Erfgoed

67
Nusuch raim en nu dus Jouwé terrein, oorspronkelijk bewoond was door de
thans uitgestorven groep Sébo. Het eiland Kaju Indjau (Chrèngchrèng) is verdeeld
in een westelijke helft van Chai en een oostelijke van Sibi, terwijl het
eilandje M turau ook in tweeën is gedeeld, namelijk in een westelijke helft van
Makanowé en een oostelijke van Jouwé. Van laatstgenoemd stuk grond had men
voorheen Sèbo ook een gedeelte gegeven, evenals tuingrond bij Sauwi-s chòmò.
Nabij Missioditj (Nusuch raim dus) liep de grens weer omhoog noordwestwaarts,
ongeveer langs Km 5, naar Tugwan chò. Ten zuiden ervan lag het
Tabati domein, eindigend op de berg Mèr vanwaar de grens landinwaarts liep
in de richting van het huidige ziekenhuis te Hollandia-stad Daar, bij de hoge
ficus-boom aan de Sarmi-straat, ligt het trefpunt — beweren sommigen — van
de dorpsgebieden van Nafri, A]apo en Tabati; anderen wezen de driesprong
bij het postkantoor als zodanig aan. Volgens velen zou Tabati daar zelfs in het
geheel geen rechten op de grond hebben Omtrent een interne verdeling van
de terreinen onder de Tabati-groepen is weinig bekend. Men zei dat vroeger
Daiwir alle grond had bezeten en dat later — toen Chasor te Indjerau woonde
— de vis en landgrens tussen deze twee groepen liep over de plaats Pano
(waar nu de Tabati-kerk is gebouwd). Thans heeft Daiwir op allerlei plekken
percelen (o.a. bij hr Entrop's erf; aan de Weitjeruch-baai), doordat Chamadi
en Iréuw door huwelijken veel voormalige Daiwir grond hebben bemachtigd.
De Chai groep van Tabati heeft gronden te Nanteborè.
Van halfweg de berg Mèr tot Kotabaru pantai (met inbegrip van Tiachnuch
dus) vindt men de gronden van Indjeros, dat echter ook in het bezit is van de
landtong tussen binnen- en buitenbaai ten oosten van het dorp, wederom (als
met het viswater) tot aan het beekje Wár. Ook hier blijken alle groepen een,
soms uiterst klem, stuk eigen grond te bezitten. Wij vinden namelijk van Mèr
tot Abe Sanji grond, ten zuiden daarvan Drunji-terrein, ten oosten daarvan (op
Tiachnuch) weer Sanji-grond, en ten oosten daarvan successievelijk steeds
kleine percelen van Sremsrem, Meraudje, Chanasbas en tenslotte weer Sanji.
De landtong evenwel is niet verdeeld, maar van Sanji, al mogen andere clans
— na overleg met Sanji — er ook tuinen maken. Behalve de grond op Tiachnuch
(zie ook X, A, 5) bezit Sremsrem nog de klappertuin Jahwab
nabij de War. Meraudje's sagodusun op Tiachnuch heet Waimochorouk,
terwijl deze groep eveneens bij Holthaekang grond heeft vanaf Hino tot
Sontj Drunji heeft grond te Daimechonje en ook op Tjebèri (Nuchmòch),
terwijl Chanjsbai's perceel Fonggabi wordt genoemd Sanji's voorvader Charo
was het die niet slechts de baaien maar ook verschillende landgedeelten rond de
Jotefa-baai namen gaf.
De gronden, tenslotte, tussen Kotabaru pantai, waar de grens — Salacha-mi
genoemd — weer in de richting van Hollandia de bergen ingaat, en de
Indjeros-grond op de grote landtong, dus langs de zuidkant van de Jotefa-baai,
zijn van het dorp Nafri.
Beziet men de actuele problemen, dan blijkt dat het steeds Tabati is dat moeilijkheden
veroorzaakt, in enkele gevallen kunnen wij misschien zeggen voor
haar rechten opkomt, zoals t a v bepaalde percelen van Tabati-Iaut. Zijn er op
visserij-gebied nauwelijks kwesties, over de gronden zijn er zoveel te meer. Dit
is trouwens niet iets van recente datum, daar reeds in 1903 Controleur Moolenburgh
opmerkte 1 ), dat er vooral tussen Indjeros en Nafri tuingeschillen be-
1 ) 46; p 171 en 172