Untitled - Stichting Papua Erfgoed

68
Stonden, die enige malen bloedige gevechten ten gevolge hadden, terwijl hij
over het adathoofd van Tabati schrijft: „het is voorgekomen, dat men tuinen
van lieden van Kajo op zijn last ging verwoesten, ten einde concurrentie tegen
te gaan".
Het verdelen van de gronden over de Tabati-groepen dateert uit de tijd van
de voorouder Mach: deze deelde de jachthonden, de viswateren, de sagodusuns,
de tuinen. Volgens een verhaal ontving Iréuw aldus gronden te Terisrauk,
Chès rau en Nubai; volgens een andere geschiedenis kreeg Sremsrem gronden
te Jahwab en Sareno. In een uitvoerige mededeling werden opgesomd als behorende
tot Tabati-laut — in feite: Iréuw — de gronden te Nubai, Ok, War,
Muri, Brembi, Chaiba, Sjamre, Nasimrotjchoi, Sorhauk, Jahwab, Kisjno, Rerosna,
Chëburbi, Tjano, Terisrauk, Wapanggi; de klapperdusuns aan het korte
strand te Serwabi, Bijeni en Sauwhai en aan het grote strand te Jasjem, Ruruweitji,
Menem-menem, Resjauw, Nerchonje, Mentuk en Wanjiriwak.
De oorzaken van veel onenigheid nu ligt in het feit dat Tabati, d.w.z.
Tabati-laut, dus ook buiten haar eigen domein aanspraak maakt op snikken
grond (turnen, klapper- en sago-dusuns) binnen de arealen van Indjeros en
Kaju Indjau. Te Indjeros erkende men dit ook zonder commentaar: het betreft
daar de klappertuinen Wanjiriwak, Jasjem, Mentuk, Nerchonje en War (genoemd
naar het gelijknamige beekje aldaar, ten westen van de Laho of Racho)
op de grote landtong, en ten westen van de Jotefa-baai de terreinen Wapanggi,
Chëburbi, Tjano, Brembi, Sjamre en Nasimrotjchoi. De laatste drie sago-percelen
liggen ten zuiden van de Havenweg, tussen Pim en de zijweg naar Kota-Radja.
Een gedeeltelijke bevestiging van het bovenstaande geeft ons de Gezaghebber
W. Philipsen, die in zijn memorie van overgave van 1932 schrijft: „Er is op
HoIIandia nog een poging gedaan om deze menschen (vnl. lieden van Ternate,
Tidore, Halmaheira. G.) in één kampoeng, namelijk Hol Tae Kang, te verzamelen
en hen zich daar aan den landbouw te doen wijden. Met zeer weinig
resultaat echter. Ten behoeve van die amberies is een regeling gemaakt met de
lieden van de kampoeng Tobati aan wie de grond op Hol Tae Kang toebehoorde.
Een daar stroomend riviertje is als grens aangenomen." Dit betreft dus
het z.g. perceel War, waarvan Van der Sande in 1903 het volgende schreef 1):
,,On the tour of the expedition to the district of S kå, one of the accompanying
people of Tobadi told us as a very interesting peculiarity, viz. that a sago forest,
along which we passed, called Miáuwè, had been discovered a few years ago
by himself, and that it had since been looked upon and treated by his village as
private property."
Momenteel tracht Tabati daar een „Drang nach Osten" te bevredigen, bewerende
dat zelfs gronden ten oosten van de beek Laho (Kali Buaja) tot haar
gebied behoren. Hier kan echter duidelijk afwijzend worden beslist. Niet slechts
de oud-kolonist Brouwer, reeds vóór 1940 en thans weer te Holthaekang woonachtig,
ontkent in een interessant rapport dat Tabati ooit rechten had beoosten
het rotsige heuveltje Pulau-didarat, ten westen van Holthaekang (uitvoerig
maakt hij ook melding van de penetratie-politiek door tuinaanleg e.d. op Skouterrein),
doch van verscheidene zijden vernam ik zelf dat de grens loopt ter
plaatse van genoemde Pulau-didarat en het huis van de Ambonnees Cornelis
Samalo. Voorheen begon ten oosten van dit punt, op Skou ( Holthaekang) -
grond dus, de weg naar Arso; bij de verbetering van bospaadje tot weg — om-
————
1 ) 59; p. 172. Miáuwè is wellicht identiek met Meraudje (zie boven).