Untitled - Stichting Papua Erfgoed

35
Korano is niet boos. Nu rijst een groep jongelui op en een oorverdoovend
gejubel weerklinkt van hunne lippen Opwekkend is de zang, waarmede ze hun
dans, eigenlijk meer hun voetgetrappel, begeleiden. Geen commando weerklonk,
geen dirigent die den zang leidt, 't lijkt alles spontaan. 't Meest van alles
verbaasde me haast de orde, de regelmaat, waarmede alles werd uitgevoerd,
alsof 't dagelijksch werk was Korano's te funereren. Nu kwam de jongere broeder
voor den dag op wien, naar de keuze der gemeenschap, de waardigheid van
Korano over zou gaan (als voogd? G.). De plechtigheid was afgeloopen, de
uideeling der spijzen begon De stamgenoten van den Korano namen zelve
niets, doch de belangstellenden, uit de andere dorpen, en de vreemde elementen
in eigen kampong ontvingen ieder hun deel, ook de Chineesche en Maleische
handelaars ontvingen 't een en ander, den posthouder werd een varkenspoot
vereerd In een oogwenk was 't platform leeg".
Ter aanvulling op het bovenstaande zij nog vermeld, dat de grijsaard, die de
overledene aanriep, een rowes was; hij riep echter niet m de richting van het
dodeneilandje Indjemòch, doch naar de berg Mèr, de kern van. de vroegere
streek Ria, waar de voorouders van Chamadi ter wereld kwamen na de zondvloed,
aldus mijn informanten Inderdaad werden voorheen de doden door
vrouwen naar de begraafplaats gebracht, bij welke plechtigheid royaal met kralen
werd gestrooid. Voor elk gedood wild varken werd een sagoblad in de dakrand
van de tempel gestoken. Bij de dood van de broer van charsori Petrus
Chamadi s vader in November 1952 werden voor twee gedode varkens dan
ook twee van die bladeten bevestigd aan de tjainpa van Tabati-darat.
Omtrent de ter aarde-bestelling van een dode kan het volgende worden medegedeeld.
Meestal bleef het lijk, rechore, slechts één etmaal boven de aarde,
was de gestorvene een charsori, dan kon dit wel tot zeven etmalen duren. Voor
een Jouwé-dode was de periode één dag, voor één van Sibi meestal twee dagen
De Clercq meldt nog, maar zeer in het algemeen 1 ): „Bij een dood, die het
gevolg is van wonden in den strijd bekomen, blijft het lijk drie dagen boven
aarde voordat het begraven wordt.........." Het „meegeven" van een andere dode
was slechts gebruik bij een sterfgeval van een charsori van Tabati, alsmede in
de Skou-dorpen, waar trouwens de dode ook meestal een week opgebaard
bleef. In werkelijkheid gaf men de dode wel wat mee, namelijk
kralen, gebonden aan een vinger, en thans ook wel geld, zulks om zijn binnenkomen
in het hiernamaals te betalen. Wapens en eten gaf men het lijk echter
nooit mee Het roken van lijken, een soort van mummificatie, — elders op
Nieuw Guinea gebruikelijk — was onbekend.
De gestorvenen werden clansgewijs begraven. Zo noteerde ik het volgende
Sibi (met Soro en Chai) deponeerde vóór 1929 haar doden in een hol op de
westelijke punt van Kaju Indjau; nadien in een grot nabij de haarspeldbocht in
de weg, tegenover de Gouvernements-werf.
Jouwé deed het vóór 1929 op het oostelijk deel van M turau (men kan er
thans nog kralen en aardewerk-scherven vinden, doch geen beenderen e.d.
meer) Later bracht men de gestorvenen naar het strandje van Hol Lómpà en
naar de plek Tatjau bij de Werf.
Chasor (Soro) van Indjerau — nu Tabati-laut — begroef de doden op de
plek Diaruch, op de smalle landtong iets ten oosten van genoemd gehucht.
Wegens grote grondafslag door de zee daar wordt tegenwoordig op de nabijgelegen
kaap Pirdjei begraven.
1 ) 15; p. 1269.