Untitled - Stichting Papua Erfgoed

41
Na een aantal jaren werd in de meeste gevallen — dikwijls voor een aantal
doden tegelijk — weer een groot maal ter herinnering aan de afgestorvenen gegeven
op het tempel-platform; daarna was de rouw-periode definitief geëindigd.
II. Hiernamaals. Omtrent het hiernamaals kende men vroeger blijkbaar
twee voorstellingen, die mogelijk later historisch te rangschikken zullen zijn in
verband met een beïnvloeding van buiten, hetgeen thans echter niet
mogelijk is. De m.i. oudste soort van voorstelling, in vele delen van de wereld
aangetroffen, is die van de terugkeer der dodenziel naar de plaats van oorsprong.
Deze plaats is meestal een geheel andere dan die waar het lijk wordt
gedeponeerd. Reeds werd opgemerkt dat de Chamadi-zielen naar de berg Mèr
(bij Pim) zouden gaan, de zielen van de andere Tabatiërs naar Kaap Suadja,
die van Nachaiba naar de berg Otonja (ten zuidoosten van het dorp), die van
Sibi naar de berg Pengasëchu, die van Chai naar de berg Subrai (Tjondauw)
nabij Tarfia, die van Soro naar de Ramè-berg ten zuiden van Skou, en die van
Makanowé en Jouwé naar de berg Fèntobu (Mèraribu) ten westen van het
Kloofkamp. De Pui-zielen zouden uiteindelijk verblijf houden op een rif ten
oosten van het Base G.-strand. Merkwaardig is wel dat op een schetskaartje van
het oostelijk Cycloop-gebergte, van ± 1911, een berg „Makanwaj" staat aangegeven,
terwijl bij Netar ook een beekje de naam Makanowé draagt.
Wij noteerden echter ook een andere voorstelling omtrent het leven na de
dood. Onze vergankelijke wereld werd genoemd Rasanuchi (K. nucb = dorp;
rasa = vlug vergaande boomsoort met jeukverwekkende bladeren).
Daarentegen gingen de dode zielen naar twee plaatsen, d.w.z. naar gelang van
hun leven hier op aarde kwamen zij in Suannuchi of in Fòròchonjenuchi. Het
dodenrijk Suannuchi (nuch = dorp; suan = sterke, moeilijk vergaande boomsoort)
dacht men zich temàch, boven, verweg, meende dat het in de hemel
was waar ook de zon was. Daarheen, naar Táb (of Abo), gingen de goede zielen,
naar de voorouders (chámas, jòb); men hoefde er niet te werken, men
leed er geen honger. De voorouders kwamen de gestorvene halen, die dan
„betalen" moest met de het lijk meegegeven kralen om in Suannuchi te komen.
Daar moest hij zijn aardse huid afdoen, werd gebaad en mocht vervolgens deze
„hemel" in, waar men zo ongeveer als op aarde leefde. Daarom ook verzocht
men de stervende, aan de chamas om zegen te vragen voor de levenden.
Er was echter ook een ander hiernamaals, Fòròchonjenuchi {nucb = dorp;
fòròcbonje = varken en hond), een plek waar geen water werd gevonden en
geen brandhout, en die daarom wel heette Nanfani-nuchi of Danu-apai (N.),
(nánfani = waterloos) of Aifani-nuchi of Jaija-apai (N.) (aifani — houtloos).
Daarheen gingen de slechte zielen, die er steeds werken moesten, dorst
en honger leden; men had er slechts cbamoi-vruchten te eten. Dit was het
hiernamaals voor moordenaars, dieven, e.d.
Men meende dat de mens twee levenskernen had, namelijk de adem (of
stem), sembu (J.) of mancharaugu (K.) of charaugwe (N.), en de
schaduw, chacharaibu (K.) of djéuw (N.). De schaduw kon ergens worden
„vastgehouden" zodat men sterven moest. Na iemand's dood bleef de
schaduw nog enige tijd rondwaren in de oude bekende omgeving (werd trouwens
soms al tijdens de ziekte van de nadien gestorvene gezien, zoals men ook
de schaduw van een vrouw die spoedig zou moeten bevallen kon ontmoeten),
doch verdween meestal na het dodenfeest. De schaduw en de adem kreeg de
mens bij zijn geboorte van Abo-mámá, d.w.z. Táb(a).