Untitled - Stichting Papua Erfgoed

91
bamboekokers, narè-cho, grote voor het bewaren van drinkwater; en kleine
voor het bewaren van tabak.
sago-kloppers, wau (J.) of bawè (K.), van groen of ander gesteente, bevestigd
in een heft middels rotan of touw of vlechtwerk.
ophanghaken, chenjau, van hout en meestal fraai besneden; thans nog zelden
gebruikt.
knopentouw, wárftuk (J.) of báròf tugu (K), nog wel bij ouderen in
gebruik om afgesproken data vast te leggen (al in 1871 waargenomen).
mandje, rob ròb (J.) of ròbròbò (K.), speciaal en fijn gevlochten voor het
bewaren van kralen; flesvormig, met een dekseltje.
slaap- of hoofdsteun, umir (J.) of cbonjenacbè (K. en N.), van hard donker
hout, met plat middenstuk dat uitloopt in snijwerk (dierenkop,
staart, e.d. als van een krokodil, hagedis, hond, enz.) waardoor ook
een variërende benaming aan het geheel wordt gegeven. Het latje is
ongeveer 50 cm. lang en 8 cm. breed, rustend op vier paarsgewijs aangebrachte,
pootjes. Vrouwen gebruikten deze steunen ook. De versieringmotieven,
dikwijls een combinatie van krokodil en mens (juist
als bij graf- en tjainpa-versieringen, mochten algemeen gebruikt worden.
Nog antiquarisch hier en daar bewaard.
sago-schaal, nèn (J.), van hout, zoals de schalen van het Sentani-meer. Thans
niet meer gebruikt.
telhoudjes, nòchòchauwè, palmbladnerven om er „lidi" 's in te steken teneinde
aldus de bruidsprijs-afbetaling e.d. te registreren.
draagtas-houtjes, sòcbri-ai (J.) of s choridji-ai (K.), gebruikt voor het
,,breien" van draagtassen. De donkerkleurige, dikwijls fraai besneden,
platte latjes zijn circa 50 cm. lang; versieringen stellen voor: leguaan
(from), schelpsoort (bwök), demon (urèb), enz. Te Nachaiba vervaardigt
men de tassen zonder deze houtjes. Het tassen-maken is vrouwenwerk.
draagtassen, sòchri (J.) of s choridji (K.); van „gebreid" touw of
pandanus-vezel, soms dienende voor speciale gelegenheden maar meestal
voor huis-, tuin- en keuken-werk en spoedig groezelig vuil. Naar gelang
van vorm en functie dragen de tassen andere namen, bijv. te Nachaiba
buracháchá, áchári, wáchòbè, enz. Nog steeds vertonen vele
draagtassen de eigen clan-versiering, zoals gekleurde banden die dan
voorstellen een regenboog, een leguaan, enz. De eerste, nl. drie evenwijdige
banden, was het teken van Iwo en Chababuk; de tweede, een
gekleurde geblokte band, behoorde aan Meraudje. Sanji's tekens zijn:
schelp, vissoort (aruwèr,) regenboog (tjèmèr). Andere Indjeros- groepen
hadden ook wel draagtas-strepen, doch deze stelden dan niet
aruwèr voor, doch bijv. tábiar, de zon nebrug d.w.z. de strepen,
die men aan de lucht ziet bij het opkomen van de zon. Jouwé heeft
vele strepen op de draagtassen, Sibi juist niet. Op een Chai-draagtas te
Kaju Batu waren aangebracht: chansorè, d.w.z. aan de beide bovenuiteinden
twee paar afhangende ringen; fiauw-giri, een ronde straalvormig
versierde schijf; chaimandi, een apart aangebrachte kraal;
p long (= vlieg), allerlei losse kraaltjes; nánábi, groepjes grijze
coix-pitjes vastgenaaid op een kraal, als „beestjes die op drijfhout zitten"
(afkomstig van de verdwenen groep Mót(u)); ook waren een aantal
banden aangebracht, geen speciale clan-versiering evenwel, nl. mèra