Untitled - Stichting Papua Erfgoed

1ll 17
SOCIAAL ASPECT
De thans volgende schets van het sociaal aspect heeft veel hoofdbrekens
gekost en maakt geen aanspraak op volledigheid. Ook moet schrijver dezes
erkennen dat het ontworpen beeld nog veel aan duidelijkheid te wensen overlaat.
In dit opzicht bevindt hij zich in goed gezelschap, namelijk in dat van de
heer Wirz die maandenlang in dit gedeelte van Nieuw Guinea vertoefde en na
zijn onderzoek schreef 1 ): „Alles dieses gestaltete das Bevölkerungsbild ausserordentlich
bunt und es dürfte fast aussichtslos erscheinen, dass es jemals
entwirrt werde"
A. Levenscyclus van het individu. De levenscyclus van een ieder is —
ook in de Humboldt- en Jotefa-baai — een cyclus van het totaal, op elk voor
naam punt, bij elke „rite de passage" van een enkeling is ook het geheel direct
betrokken. Aan deze levensloop van een ieder en van allen worden hier enige
paragrafen gewijd.
I. Zwangerschap Dat een vrouw in verwachting was, leidde men o a. af
uit het ophouden der menstruatie, moinritj-u (J.) of monjeri-o (K.) (die
veroorzaakt werd door de maan). Men noemde de zwangerschap natum(a)
— van nátu(k) = kind — of ai-suidji, wat ongeveer wil zeggen het voorbereiden
van een nieuwe tuin (door bomen omhakken, enz.). Niet elke zwangerschap
werd op prijs gesteld. Tot voor een kwarteeuw werd geloofd dat een
man minstens twintig keer de bijslaap verricht moest hebben, wilde zijn vrouw
van hem zwanger worden „Is de man volkomen zeker — aldus Wasterval 2 ) —
dat hij nog geen zo maal den bijslaap heeft verricht, dan is het kind niet van
hem, doch, òf van een anderen man, óf van een geest. In beide gevallen doet
men het kind onmiddellijk na de geboorte verdwijnen " — „Dit geschiedt óf
door ze (nl. de kinderen. G.) levend in zee te gooien onmiddellijk na de geboorte
òf door hen met een pijlspits door het neusgat in de hersens te steken..
Zóó het kind wordt weggeworpen, geschiedt dit met onafgesneden placenta".
Geen wonder dat abortus vroeger tamelijk dikwijls werd toegepast, ook al om
daardoor een te groot worden van het gezin, met daarmee samenhangende voedingsproblemen,
tabu regels, enz. te ontgaan Abortus, chaèns(o), vond, en
vindt nog wel, op verschillende wijzen plaats, namelijk.
a het zelf afdrijven, charo-cbówacbè, door massage e d, na voorlichting
door een deskundige.
b. het afdrijven door het eten van as.
c het doen afdrijven door een deskundige, die water, vis, e d. neemt, vervolgens
tot een demon bidt en daarna de zwangere te drinken of te eten geeft.
Hierbij worden bijv. ook pinangvnichten, pinangsap, bepaalde bladeren,
etc. aangewend. Het procédé heet dan charo-tidja; de deskundige fochucbaro
of fugure-chare, d.w.z. pinangman. Enkele der gebezigde gebeden
heten b sju en sj rtu.
1 ) 69, p 94
2 ) 61 p 263 en 265 Typisch is dat nog in 1951 te Manami — ten noordoosten
van de Etnabaai — bij een rechtszaak bleek dat ook daar het twintigmaal vleselijke
gemeenschap hebben met een vrouw vereiste was, wilde het geboren kind als
eigen worden erkend.