kısım 1 temel kalp yetersizliği - Rasim Enar

Kalp Yetersizliği Sendromu 47
TABLO 15. Yaygın generalize ödemin ana sebepleri ve
özellikleri
I. KARDİYAK
Hikayede; egzersiz ile dispne belirgindir, sıklıkla ortopne
veya paroksismal dispne ile birliktedir.
Fizik muayenede; yükselmiş juguler venöz basınç, S3
galo, nadiren yer değiştirmiş veya diskinetik apikal
vuru ile, soğuk ekstremiteler, tablo ağırlaşınca küçük
nabız basıncı.
Laboratuar bulguları; yükselmiş BUN/kreatinin oranı sıktır,
ürik asit yükselmiş, serum sodyumu sıklıkla düşmüştür,
karaciğer konjesyonu ile karaciğer enzimleri
nadiren yükselir.
II. HEPATİK
Hikayesi; anlamlı derecede asit birlikte yoksa dispne nadirdir,
çoğunlukla etanol alışkanlığı hikayesi vardır.
Fizik muayene; sıklıkla asit ile birliktedir, juguler venöz
basınç genellikle normal veya düşüktür, kan basıncı
tipik olarak kalp veya böbrek hastalarından daha
düşüktür, kronik karaciğer hastalığının bir veya daha
fazla bulgusu birliktedir (sarılık, palmar eritem, dupuytren
kontraktürü, spider anjiyoma, erkekte jinekomasti
veya testikular atrofi, kaput medusa), asteriks
gibi ansefalopatinin diğer bulguları bulunabilir.
Laboratuar bulguları; serum albumin, kolesterol, diğer
hepatik proteinler (transferin, fibrinojen) düşmüştür,
karaciğer enzimleri karaciğer hasarının sebebi ve
akutluğuna bağlı olarak yükselmiş olabilir veya yükselmeyebilir,
hipokalemi, respiratuar alkolaza eğilim,
magnezyum ve fosfor düzeyi sıklıkla devam eden alkol
alımı ile ilişkili olarak belirgin düşer, ürik asit tpik
olarak azalmıştır, folat eksikliğine bağlı makrositoz
olabilir.
III. BÖBREK
Hikayesi; genellikle kronik, üreminin semptom ve bulguları
ile birliktedir (iştahsızlık, tad duyusunun değişmesi;
metalik veya balık tadı, uyku şeklinin değişmesi,
konsantrasyon güçlüğü, bacaklarda kıpırdama
veya miyoklonus), dispne olabilir, fakat genellikle
kalp yetersizliği hastasına göre daha az belirgindir.
Fizik muayene; kan basıncı sıklıkla yüksektir, seçilmiş olgularda
hipertansif veya diabetik retinopati, nitrojen
kokusu, periorbital ödem belirgin olabilir, ilerlemiş
olgularda üremi ile perikardiyal frotman.
Laboratuar bulguları; serum kreatinin ve BUN yükselmesi
sıklıkla çok belirgindir, ayrıca hiperkalemi, metabolik
asidoz, hiperfosfatemi, hipokalsemi, anemi
(genellikle normositik) sıktır.
(Braunwald E, Goldman L (Ed): Primary Cardiology.
WB Saunders, 2003, pp 117-127).
Ödeme eşlik eden semptomlar: Ödem ile ilişkilendirilmiş
dispne hikayesi en sık kalp yetersizliğine bağlıdır.
Fakat büyük bilateral plevral efüzyonlarda, asite bağlı
diyaframın yükselmesi, laringeal tutulum yapan anjiyonörotik
ödem ve pulmoner embolizmde gözlenebilir.
• Dispne ödemden önce geliyorsa, altta yatan bozukluk
genellikle sol ventrikül disfonksiyonu veya mitral
stenozudur.
KOAH ile kor pulmonalede ise sağ kalp yetersizliğinin
ödem öncesi karakteristiği: SV yetersizliğinden
farklı olarak dispne koyu ekspektorasyon ve
akciğerlerde artmış bronşiyal solunum sesleri ile bulunabilir.
Sarılık hikayesi ödemin karaciğer kaynağını gösterir,
oysa bacak derisinin pigmentasyonu çoğunlukla kronik
venöz yetersizliğe veya postflebitik sendroma bağlıdır.
• Kardiyak ödem ortopne ile birlikte olmadığında
ödem, triküspit kapak hastalığına veya konstriktif
perikarditteki gibi sağ kalbin venöz dolumunun engellemesine
bağlı olabilir.
Hasta hikayesinde uzamış oturma sonrası bacak
ödemi (özellikle yaşlılarda); venöz staza bağlı veya basit
bir venöz staz olabilir, bir hastalıkla ilişkisi yoktur.
Öksürük
Kardiyo-respiratuar semptomların en sık görülenlerinden
birisidir, şiddetli (patlayıcı karakterde) ekspirasyon
ile tanımlanmış olabilir; “trakeabronşiyal havayollarının
sekresyonlar ve yabancı cisimlerden temizlenmesi” anlamında.
Akciğerler ve trakeabronşiyalyollarının değişik infeksiyonları
veya neoplastik ve alerjik hastalıkları öksürüğe
sebep olabilir.
Kardiyovasküler hastalıklar, sıklıkla pulmoner hipertansiyon,
alveolar pulmoner ödem, pulmoner infarktüs
ve trakeabronşiyal yolların aort anevrizması
ile kompresyonu sonucunda öksürük meydana gelebilir.
• Sol ventrikül yetersizliği ve mitral stenozuna sekonder
pulmoner venöz hipertansiyona bağlı öksürük
kuru, irrite edici, spazmodik, noktürnaldir.
Öksürüğe egzersiz dispnesi eşlik edince obstrüktif
akciğer hastalığı veya kalp yetersizliği akla getirilmelidir.
• Oysa, hikayede alerji ve/veya wheezing bulunması
durumunda öksürük, sıklıkla bronşiyal astma ile
ilişkilidir.
• Hikayesinde üst solunum yolu hastalığı bulunmayan
hastalardaki öksürük ve boğuk ses; çok büyümüş
sol atriyumun baskısı ile, genişlemiş pulmoner
arter üzerinde reküran larengeal sinirin sıkıştırılmasından
olabilir (sıklıkla Mitral darlığı ve regürjitasyonunda).
• Öksürüğün ayırt edilmesinde balgamın karakteri
yardımcı olabilir; köpüklü, pembe boyalı balgam
pulmoner ödem olgularında olmaktadır, oysa kan
çizgili balgam tüberküloz, bronşektazi, karsinoma
veya pulmoner infarktüsü ima edebilir.