УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ

120
Ote`natoto razbirawe na delovi od ovoj tekst ne e edinstveniot
problem pri preveduvaweto. Zabuna sozdava i mno`inskiot oblik na
imenkata der Mensch, koja, spored gramati~koto pravilo bi trebalo da
glasi: die Menschen, ta taka ~etvrtiot stih na pesni~kata bi trebalo
da glasi: Karl, wo bleibst so lang bei den Menschen, namesto bei der Menscher
kako {to e napi{ano. Za da se razbere ova, potrebno e da se znae deka
imenkata od ma{ki rod ~ovek (Mensch) kolokvijalno i pejorativno
mo`e da se upotrebi so zna~ewe na `enska li~nost. Za potsiluvawe na
pejorativnoto zna~ewe na zborot vo dadeniot kontekst, ovde zborot e
preveden kako {to e ve}e pogore ka`ano.
Da navedeme u{te eden primer vo koj istiot zbor, upotreben
dijalektno i kolokvijalno, dobiva poinakvo zna~ewe. Takov e slu~ajot
so zborot Hafen, pristani{te. Na edno mesto vo dramata se veli: Und
wie’s wieder auf die Erde wollte, war die Erde ein ungestürzter Hafen. Bukvalniot
prevod na ovaa re~enica e: I koga toa sakalo pak da se vrati na
zemja, zemjata bila prevrteno pristani{te. Vakvata stapica {to bi
predizvikala konfuzija vo tekstot se izbegnuva ako se znae deka
sintagmata ein ungestürzter Hafen na hesenski dijalkt zna~i prevrteno,
pretureno tenxere. Sledstveno na toa, korektniot prevod glasi: I
koga toa (deteto) sakalo pak da se vrati na zemja, zemjata bila
pretureno tenxere, odnosno, vo prenosna smisla, vladeel haos.
Vo ovaa drama postojat mesta {to navistina mo`at da go zbunat
preveduva~ot bidej}i, navidum, delovi od oddelni re~enici voop{to
ne se vklopuvaat nitu vo smislata na re~enicata {to se preveduva, nitu
pak vo sevkupniot tekst. Na primer, na edno mesto vo dramata Danton
veli: „Ostavam s# vo u`asen nered. Nikoj ne se razbira vo vladeeweto.
Mo`ebi bi mo`elo i da uspee ako na Robespjer mu gi ostavam moite
kurvi, a na Kiton moive sna`ni kolkovi.“ I sega ~ovek, so pravo, }e se
zapra{a kako mo`e nekoj da mu gi ostavi nekomu svoite kolkovi. Ili,
poto~no, kako {to stoi vo originalot, „meine Waden“, „moite no`ni
listovi“. Tolkuvaweto, za koe mu blagodaram na profesorot Peter Rau,
e deka vo toa vreme, za ubavo da im prilegaat pantalonite, dolgi samo
do pod kolena, ma`ite na listovite si stavale ve{ta~ki, umetni~ki
izraboteni dodatoci. Koga ovaa sintagma od originalot bi se prevela
bukvalno, ne samo {to nikomu ne bi mu bilo jasno za {to stanuva zbor,
tuku toa bi dovelo do zabuna. Zatoa si dozvolivme pogolema sloboda i
vo kontekst so prethodno re~enoto, imeno, „ako na Robespjer mu gi
ostavam moite kurvi“, }e ja dovr{ime re~enicata so „a na Kiton moive
sna`ni kolkovi“ {to }e ja ima seksualnata asocijacija {to e najbliska
do originalniot iskaz.
Bliska do na{iot idiomatski izraz „da se poka`uva ili da ne se
poka`uva pred svetot valkanata obleka“, no vo edno stilizirano
zna~ewe, e slednava re~enica: „ERO: Taka i si mislev! Toj mora u{te