УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ

128
Preveduvaweto na poslovicite i pogovorkite.
Pri preveduvaweto na idiomite, poslovicite i pogovorkite
postoeweto na ekvivalentni edinici vo jazikot L 2
samo po sebe ne
sekoga{ ovozmo`uva postigawe na soodveten rezultat. Sekoj iskusen
preveduva~ znae deka vo pove}eto slu~ai nastojuvaweto da se so~uva
prenosnata komponenta na tekstot na originalot e mnogu va`no, taka
{to bukvalniot prevod na soodvetnata fraza vo takov slu~aj se
poka`uva kako pouspe{no re{enie otkolku baraweto na „normalen“
ekvivalent vo L 2
. Vo vrska so toa se postavuva pra{aweto, vo koj slu~aj
bukvalniot prevod e dozvolen, t.e. razbirliv za adresatot, a vo koj ne
e toa. Mo`nosta za razbirawe na bukvalniot prevod na idiomatskiot
izraz na jazikot L 1
od liceto ~ij maj~in jazik e L 2
, se objasnuva so
postoeweto na drugi izrazi vo L 2
, koi se potpiraat na poimnite
strukturi i stojat nasporedno so niv i soodvetstvuvaat so jazi~nite
izrazi na L 1
.
Pri preveduvaweto na nekoja fraza, odnosno kombinacija na
zborovi, koi{to obrazuvaat edno celo i obi~no se javuvaat kako
opredelen del od re~enicata, se sre}avame so problemot mnoguzna~nost,
a sledovatelno na toa, so nevozmo`nosta za prevod na
frazata nadvor od kontekstot. Kontekstot e toj {to gi pravi zborot
ili re~enicata ednozna~ni. Kontekst mo`e da bide ne samo literarnoto
opkru`uvawe, tuku i realnata situacija. Kone~no, kolku pove}e
se svrzani pome|u sebe zborovite koi se koristat za izrazuvawe na
poimite, tolku poto~no treba da se izrazat tie poimi. Me|utoa, mnogu
frazi i re~enici mo`at da imaat direktno i prenosno zna~ewe, pa
poradi toa izrazuvaat razli~ni poimi i misli.
razite, odnosno frazeologizmite se isto taka mnoguzna~ni i
istrgnati od kontekstot nemaat opredelena smisla, a toa zna~i deka
ne mo`at da se preveduvaat. Isto taka, ne postojat slu~ai koga
re~enicata sekoga{ ima samo edno zna~ewe. Me|u niv se vbrojuvaat
poslovicite, sentencite, aforizmite itn. Naj~esto ovie re~enici se
dovolni samite za sebe, i imaat sosema opredeleno zna~ewe i zatoa
obi~no, no ne sekoga{, mo`at da se preveduvaat nezavisno od kontekstot.
Na primer, angliskiot izraz Hot air – mo`e da zna~i i „topol
vozduh“ i „nevrzan razgovor“, odnosno bladawe, pusto zboruvawe.
Ponatamu,
Never put off till tomorrow what you can do today. 1
Ne ostavaj go za utre toa {to mo`e{ da go stori{ denes.
1
Angliskite primeri se od Oxford Dictionary of English Proverbs, 3 rd ed. By . P. Wilson, 1970 i Rosalind
ergusson, The Penguin Dictionary of Proverbs, 1983.