УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ
УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ
УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ïðåêó íåãîâàòà ôîíåòñêà ôîðìà. Ñìèñëîâíèîò ïðåâîä íà îáè÷íètå<br />
ñîïñòâåíè èìèœà ïàê äîâåäóâà äî çíà÷àjíè èíôîðìàòèâíè íåòî÷íîñòè,<br />
áèäåj è íèâíàòà âíàòðåøíà ôîðìà å çàáîðàâåíà, „èçáðèøàíà“, è ñîñåìà<br />
íå ñå çàáåëåæóâà îä íîñèòåëîò íà jàçèêîò.<br />
Íî äîâîëíî ëè å, çà ñôà àœåòî íà ñîïñòâåíèòå èìèœà ñàìîòî<br />
ïîñî÷óâàœå äàëè òîà å èìå èëè íàçèâ? Ïîãðåøíî áè áèëî èäåjàòà äà ñå<br />
ïðîøèðè çà ñèòå ñëó÷àè íà óïîòðåáàòà íà ñîïñòâåíèòå èìèœà âî òåêñòîò.<br />
Ïîñòîjàò ñîïñòâåíè èìèœà êîè ñå íåðàçáèðëèâè çà íîñèòåëîò íà òóƒèîò<br />
jàçèê. Áåç ñîîäâåòíè òîëêóâàœà, íåêîè ñèòóàöèè ìîæàò äà äîâåäàò äî<br />
íåðàçáèðàœå íà òåêñòîò, äîäåêà âî èñòîòî âðåìå êàj íîñèòåëîò íà jàçèêîò<br />
îä îðèãèíàëîò ïðåäèçâèêóâààò ðåäèöà àëóçèè, àñîöè¼àöèè ñî ôîëêëîðíèòå,<br />
ëèòåðàòóðíèòå, ôðàçåîëîøêèòå, åòíîêóëòóðíèòå èçâîðè. Êàêî øòî<br />
çáîðóâà Â. Ñ. Âèíîãðàäîâ, „ðàçëèêèòå âî jàçè÷íèòå, ëèòåðàòóðíèòå,<br />
åòíîãðàôñêèòå, ñîöèjàëíî-èñòîðèñêèòå ôîíîâè ïîâëåêóâààò ãóáåœå íà<br />
àëóçèèòå, ïîòñåòóâàœàòà, àñîöè¼àöèèòå, êîè ïðîèçëåãóâààò îä àëóçèâíètå<br />
èìèœà âî ïðîöåñîò íà ÷èòàœåòî íà òâîðáàòà âî íàöèîíàëíàòà ñðåäèíà,<br />
êàäå øòî òàà áåøå ñîçäàäåíà“ (Âèíîãðàäîâ 2006: 181). Òàêâèòå èìèœà<br />
èìààò ïîòðåáà îä êîìåíòàðè èëè ïàê îä êîíòåêñòóàëíî ïðåâåäóâàœå,<br />
êîèøòî ïîìàãààò äà ñå ðàçáèñòðè íèâíàòà ñîäðæèíà.<br />
Ïîñåáíè òåøêîòèè ïðè ïðåâåäóâàœåòî ñå ïîâðçàíè ñî òàêàíàðå-<br />
÷åíèòå ñìèñëîâíè ñîïñòâåíè èìèœà („çíà÷åíñêè“, „êàðàêòåðèñòè÷íè“).<br />
Òèå ñå ïîñåáåí âèä çíàê ïîâðçàí è ñî íîìèíàòèâíàòà, è ñî êîíîòàòèâíàòà<br />
ôóíêöèjà. Ñïîðåä äåôèíèöèjàòà íà Â. Ñ. Âèíîãðàäîâ, „ñìèñëîâíîòî èìå<br />
å åäåí âèä òðîïà, ñëè÷íà ñî ìåòàôîðà èëè ñïîðåäáà, êîjàøòî ñå êîðèñòè<br />
ñî ñòèëèñòè÷êè öåëè, çà êàðàêòåðèçàöè¼à íà ëèêîò èëè íà ñîöèóìîò.<br />
Èìèœàòà ñî îïðåäåëåíè öåëè ñå èçìèñëóâààò îä àâòîðîò ñïîðåä îíîìàñòè÷êèòå<br />
òðàäèöèè è ìîäåëè“ (Âèíîãðàäîâ 2006: 162). Òàêâèòå èìèœà<br />
îòñëèêóâààò íåêîjà êàðàêòåðèñòèêà èëè îñîáåíîñò íà ëèêîò øòî ãè íîñè,<br />
çàòîà îòêàæóâàœåòî îä íèâíî ïðåâåäóâàœå, äóðè è ïðèáëèæíîòî è<br />
íåïðåöèçíî ïðåâåäóâàœå, íåñîìíåíî, äîâåäóâà äî äåëóìíî ãóáåœå íà<br />
èíôîðìàöèjà çà îðèãèíàëíèîò òåêñò (Âèäè: Áàðõóäàðîâ 1975: 139). Çà äà<br />
ñå èçáåðå íà÷èíîò íà ïðåâåäóâàœåòî, ïðåâåäóâà÷îò òðåáà äà ðåøè äàëè<br />
èìåòî å îïòîâàðåíî ñî ñìèñëà âî òåêñòîò èëè íå å. Îáè÷íî, ïîòðåáàòà çà<br />
ñôà àœå ñå ñóãåðèðà îä òåñíèîò êîíòåêñò. Ìåƒóòîà, ìîæíè ñå ñëó÷àè êîãà<br />
òðåáà äà ñå èìà ïðåäâèä ïîøèðîêèîò êîíòåêñò èëè öåëîòî óìåòíè÷êî äåëî.<br />
„Çàêëó÷åíàòà âî èìèœàòà èíôîðìàöèjà, ñìèñëîâíà è åìîòèâíà, òðåáà äà<br />
áèäå èçðàçåíà. Çíà÷åíñêîòî èìå áàðà îä ÷èòàòåëîò íà îðèãèíàëîò è íà<br />
ïðåâîäîò ðàçáèðàœå íà âíàòðåøíà ôîðìà è ïåðöåïöèjà íà íåjçèíàòà<br />
èçðàçíîñò. Íåãîâîòî òðàíñêðèáèðàœå, ñàìîòî íå ìîæå äà ãî èçâðøè èñòîòî<br />
åìîòèâíî âëèjàíèå âðç ÷èòàòåëîò. Çàòîà ïðåâåäóâà÷îò ñå ñòðåìè êîí<br />
÷óâàœåòî íà åìîòèâíàòà ìî . Âî ñîâðåìåíàòà ïðåâåäóâà÷êà ïðàêòèêà<br />
òåíäåíöèjàòà äà ñå ïðåâåäóâààò ñìèñëîâíèòå èìèœà å ìîøíå çàáåëåæëèâà“<br />
(Âèíîãðàäîâ 2006: 164).<br />
79
Change language