УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ

246
å „òåøêî äà ñå íàjäàò îá¼åêòèâíè êðèòåðèóìè çà èçáîð íà ñïåöèjàëíàòà
ëåêñèêà çà íåñïåöèjàëíè ðå÷íèöè“. 10
ÌÐÐ å ïîïîëíåò ñî íîâè çáîðîâè è èçðàçè, âëåçåíè âî ìàêåäîíñêèîò
jàçèê êîí êðàjîò íà ÕÕ âåê-ïî÷åòîêîò íà ÕÕI âåê, êîè íå ñå âëåçåíè âî
òðèòîìíèîò Ìàêåäîíñêî-ðóñêè ðå÷íèê: ãîëãåòåð ì ñpîðt. áîìáàðäèð,
ðåçóëüòàòèâíûé èãðîê; äàìïèíã ì äåìïèíã; ìîáèëêà ðàçã. æ è ìîáèëíèê
ì ìîáèëüíèê, ìîáèëüíûé òåëåôîí; êîìïjóòåð ì êîìïüþòåð; êîìïjóòåðèçèðà
ñîâ., íåñîâ. êîìïüþòåðèçèðîâàòü; êîìïjóòåðñê//è (~à) êîìïüþòåðíûé;
ïîñòåð ì ðåêëàìíûé ïëàêàò, àôèøà, ïîñòåð; ïîñòåðèîð//åí (~íà)
ñëó÷èâøèéñÿ ïîñëå ÷åãî-ë.; ðåíòàêàð ì ïðîêàò àâòîìîáèëåé èòí.
Âíåñåíè ñå íîâè çíà÷åœà è óïîòðåáè, ðàçâèåíè êàj íåêîè çáîðîâè.
Íà ïð., êîìáèíàöèjà æ 1. êîìáèíàöèÿ, ñî÷åòàíèå 2. êîìáèíàöèÿ, ñèñòåìà
ïðèåìîâ 3. (ýêçàìåíàöèîííûé) áèëåò ¯ âî ~ ñpîðt. â îáùåì çà÷åòå –
òðåòîòî çíà÷åœå è ôðàçåîëîãèçìîò ñå äîïîëíåòè âî ÌÐÐ.
Ñèòå çáîðîâè âî ÌÐÐ èìààò íåîïõîäíà ãðàìàòè÷êà êàðàêòåðèñòèêà.
Ìåòîäèêàòà íà âîâåäóâàœåòî íà ãðàìàòè÷êèòå áåëåçè å îïèøàíà ïîäðîáíî
âî äåëîò „Çà êîðèñòåœå íà ðå÷íèêîò“ (ñ. 5-11).
Âî ñòðó÷íàòà ëèòåðàòóðà ñå îïèøóâà ïîâðçàíîñòà íà ïðàãìàòè÷êàòà
èíôîðìàöèjà ñî ñåìàíòè÷êàòà. Èäåèòå íà ïðàãìàòèêàòà ñå çàðîäèëå
ïðâîáèòíî âî ðåòîðèêàòà, âî ëîãèêàòà è âî ïñèõîëîãèjàòà, ïîäîöíà ñå
ðàçâèëå âî ðóñêàòà ëåêñèêîãðàôèjà âî 20-30-òèòå ãîäèíè íà ÕÕ-òèîò âåê
âî íàó÷íèòå äåëà íà Ë. Ï. Jàêóáèíñêè è Á. À. Ëàðèí. Òèå ïèøàëå çà
ñóá¼åêòèâíîñòà íà îöåíàòà íà ñèòóàöèjàòà îä àñïåêò íà ãîâîðèòåëîò è çà
íåãîâèîò îäíîñ êîí èçíåñåíèòå çáîðîâè, èàêî òåðìèíîò „ïðàãìàòèêà“ âî
îâèå òðóäîâè íå ñå ñïîìåíóâà. 11 Ïîä ïðàãìàòè÷êà èíôîðìàöèjà ñå
ïîäðàçáèðà çáèð ðàçíîîáðàçíè îäíîñè, îöåíè (åñòåòñêè, åìîòèâíè,
ìîðàëíè, ñîöèjàëíè è ñëè÷íè), ïîâðçàíè ñî ôóíêöèîíèðàœåòî íà çáîðîò. 12
Âî ðå÷íèêîò ñå êîðèñòàò îçíàêè, êîè ïîêàæóâààò åìîöèîíàëíà è ñòèëèñòè÷êà
îöåíêà: ðàçã., èðîí., íåîäîáð., pðåçð., âóëüã. èòí. 13
Ñîñòàâóâà÷èòå íà ðå÷íèêîò êîðèñòàò ëîãè÷êè íà÷èí íà îïèøóâàœå
íà ëåêñè÷êèòå çíà÷åœà, òðàäèöèîíàëåí çà äâîjàçè÷íèòå ðå÷íèöè. Åêâèâàëåíòíèîò
íà÷èí íà ñåìàíòèçàöèjàòà ñå êîðèñòè âî ñëó÷àèòå íà ïîëíî
ñîâïà|àœå íà çíà÷åœåòî íà çáîðîò âî äâàòà jàçèêà: çãëîá ì àíàt. ñóñòàâ;
ìëå÷êà æ. áît. îäóâàí÷èê èòí. Çíà÷åœåòî íà çáîðîò ñå äàâà è ñî íèçà
åêâèâàëåíòè, ñèíîíèìíè äåôèíèöèè, êîè jà ðàçîòêðèâààò ëîãè÷êî-
10
Áåðêîâ Â. Ï. Äâóÿçû÷íàÿ ëåêñèêîãðàôèÿ. ÑÏá., 1996. Ñ. 46
11
À. Â. Çåëåíèí. Èç èñòîðèè ïðàãìàòèêè //// Ëèíãâèñòè÷åñêàÿ ïðàãìàòèêà â ñëîâàðå: âèäû ðåàëèçàöèè
è ñïîñîáû îïèñàíèÿ. Ñáîðíèê ñòàòåé. Ïîä ðåä. Ã.À. Ñêëÿðåâñêîé. ÑÏá., 1997. Ñ. 105.
12
Ñêëÿðåâñêàÿ Ã. Í. Ê âîïðîñó î ïðàãìàòè÷åñêîé èíôîðìàöèè â òîëêîâîì ñëîâàðå: âîçìîæíû ëè
ïðàãìàòè÷åñêèå ïîìåòû? // Ëèíãâèñòè÷åñêàÿ ïðàãìàòèêà â ñëîâàðå: âèäû ðåàëèçàöèè è ñïîñîáû
îïèñàíèÿ. Ñáîðíèê ñòàòåé. ÑÏá., 1997. Ñ.5.
13
Ìàêåäîíñêî-ðóñêè ðå÷íèê /Àâòîðè-ñîñòàâóâà÷è Ð. Óñèêîâà, Ç. Øàíîâà, Ì. Ïîâàðíèöûíà, Å.
Âåðèæíèêîâà. Ðåä.àêàä. Ð. Óñèêîâà. Ñêîïjå, 1997. Ñ. 12-14.