УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ

50
åòíîëîøêî-ôîëêëîðíà êóëòóðíà âàçà êàêî áàëêàíñêèòå íàðîäè çà äà ñå
ðàçáåðàò ìåƒóñåáíî çà ÷óâñòâîòî øòî ãî èçðàçóâààò ñòèõîâèòå.
Íèå íåìà äà âëåçåìå âî ëèòåðàòóðíà àíàëèçà, øòî íå å íàøà çàäà÷à,
íî ñåêî¼ êî¼ ãè ïîçíàâà òóêàðå÷åíèòå åëåìåíòè, ñèëíàòà, íî ìåëàíõîëè÷íà
èçâèêà íà çóðëèòå, ãðìåæíîòî òàïàíñêî òåïàœå è íåãîâèîò òåæîê ðèòàì,
èëè ìàêèòå íà íàðîäîò, òåøêîòè¼àòà íà ñåëñêèòå æèâîòè è íà ïå÷àëáàðèòå
è äð., ìîæå äà ãî ïîäåëè äëàáîêîòî ÷óâñòâî „Ìàêåäîíñêî“, àêî ìîæåìå
äà êàæåìå òàêà, øòî ìîðà äà ñå èçðàçè òîêìó íà „îâ ¼àçèê.
À øòî å, òîãàø, „ìàêåäîíñêîòî“ ÷óâñòâî? Äàëè å òîà åäíà àïñòðàêòíà,
íåêîíêðåòíà äóõîâíà öåëèíà øòî íå ìîæå äà ñå àíàëèçèðà? Èëè ïàê
íåêî¼ ïîðîìàíòè÷åí èäåíòèòåò øòî ãî êîðèñòè ÷åñòî åêñòðåìíèîò íàöèîíàëèçàì?
Íèå áè ñàêàëå äà èçðàçèìå òàêâî ÷óâñòâî êàêî ïî¼àâà íà „äóøàòà
íà íàðîäîò“, çàøòî ñåêî¼ íàðîä ñè èìà ñïåöèôè÷åí âèä íà èçðàçóâàœåòî
íà ñâî¼ íà÷èí, à „ñïåöèôè÷åí âèä íà èçðàçóâàœåòî“ å ôîðìàëíà îñîáåíîñò
øòî åäèíñòâåíî ìîæå äà ñå ôîðìèðà ïðåêó „¼àçèêîò“, à íå ïðåêó íåêî¼à
äóõîâíà åäíèíà. „Äóøàòà íà íàðîäîò“ íå å íåêîå íåâèäëèâî ÷óâñòâî, òóêó
ïîêîíêðåòíèòå ¼àçè÷íè ìàòåðè¼àëè êîè èì ïðåäèçâèêóâààò ÷óâñòâî íà
ëóƒåòî íà åäíà ¼àçè÷íà çàåäíèöà.
Ïðâî ñàêàìå äà ãî íàñëèêàìå ïðèìåðîò íà ¼àïîíñêèîò ¼àçèê, êàêâà
ôîðìàëíà îñîáèíà ñå îäíåñóâà íà ãîðåíàâåäåíàòà „äóøà íà íàðîäîò“, çà
äà ñå äîáèå ïðåòñòàâà îä ÷èñòî ôîðìàëíî ãëåäèøòå, è çàåäíî ñî òîà å
ïðåòñòàâèìå êàêâà ôóíêöè¼à èìàøå ïðåâåäóâà÷êàòà ðàáîòà âî ôîðìèðàœåòî
íà ðèìíèîò ñèñòåì ê༠íàñ.
2.
Âî ïðåâîäîò íà ïðîçíèòå òåêñòîâè ôîðìàëíàòà îñîáåíîñò ïîìàëêó
ãî îãðàíè÷óâà îáëèêîò íà ïðåâîäîò. Âî ïðåâîäîò íà ïîåòñêîòî äåëî,
ìåƒóòîà, îãðàíè÷óâàœåòî å ïîñåðèîçíî, ïîíåêîãàø å äóðè êðèòè÷íî, çàøòî
ñåêî¼ ¼àçèê ñè èìà ñâî¼à òðàäèöè¼à íà ïîåòñêàòà ôîðìà, ñî øòî ñå ïðèçíàâà
äåêà å „ïîåçè¼à“.
Èíòåðåñíî å äåêà âî íåêîè ¼àçèöè ïîåòñêàòà ôîðìà ïðâî ñå äîâåäóâàëà
îä òóƒèòå ¼àçè÷íè òðàäèöèè, íî òàà ñî òåêîò íà âðåìåòî å ñå
îñâî¼óâàëà êàêî òðàäèöèîíàëíà, îïøòîïðèôàòëèâà ôîðìà, è êîíå÷íî å
íàñòàíóâàëà íà åäåí äåë îä äóõîâíàòà êóëòóðà çà öåëèîò íàðîä. £àïîíñêàòà
ïîåòñêà ôîðìà å çà òîà òîêìó åäåí îä òèïè÷íèòå ñëó÷àè. Êëàñè÷íàòà ïîåòñêà
ðèìà ê༠íàñ áåøå ïîçà¼ìåíà îä ñòàðîêèíåñêèîò ðèìåí ñèñòåì, êàäå
åäåí ñòèõ ñå ñîñòîè îä îïðåäåëåíèîò áðî¼ íà çíàöè.
Âî ñòàðîêèíåñêèîò ¼àçèê, êàêî èçîëèðàí òèï íà ¼àçèê, åäåí çíàê ñå
ñîñòîè îä åäåí ñëîã è íîñè åäíî ñàìîñòî¼íî çíà÷åœå ñî îïðåäåëåí àêöåíò,
òàêà øòî òî¼ å ïðàêòè÷íî åäåí ñàìîñòîåí çáîð. À çà ðàçëèêà îä êèíåñêèîò,
âî ¼àïîíñêèîò ¼àçèê ñëîãîâèòå íå ñå ñàìîñòî¼íè, ÷åñòî ñå ôîðìèðàíè îä
ïîâå å ñëîãîâè. Êàêî àãëóòèíàòèâåí òèï íà ¼àçèê, íè òðåáààò êîí¼óãàöèñêèòå
ïîñòïîçèòèâíè èëè ïàäåæíèòå àôèêñè, ïîñòïîçèòèâíèòå ïîìîøíè