УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ
УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ
УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
221<br />
äîíåñóâà ðåøåíèå âî êîå å ïðèáåãíàòî êîí ðàøèðóâàœå íà áóêâèòå, 23 à âî<br />
ïðèìåð 4 òîà å è îçíà÷åíî ñî çàñåí÷óâàœå íà ñîîäâåòíî ðàøèðåíèòå ìåñòà.<br />
Ïðèìåðèòå 5 è 6 ãî äîíåñóâààò ðåøåíèåòî ñî ñòåñíóâàœå íà áóêâèòå âî<br />
ðåäîò, ñîîäâåòíî îçíà÷åíè ñî ãîëåìèíàòà íà èçâðøåíîòî ñòåñíóâàœå.<br />
Ñëè÷íà ïàðàäèãìà ñî åäíîñëîæåí çáîð å äàäåíà è íà ñëèêà 11. Íà<br />
ñëèêà 10, ïàê, å èëóñòðèðàíà ñèòóàöè¼à âî êî¼à ñòåñíóâàœåòî å èçâåäåíî<br />
äî êð༠è öåëèîò çáîð å ïîìåñòåí âî åäåí ðåä, ñî öåë äà ñå èçáåãíå îñàìåí<br />
ñëîã (-ëè) âî ñëåäíèîò ðåä, êî¼ ïàòåì, âî êîíêðåòíèîò ïðèìåð áè ñå ¼àâèë<br />
êàêî „âäîâèöà“ 24 . Íà ñëèêà 12 è 13 ñå äàäåíè ïðèìåðè âî êîè, ïîêðà¼<br />
èçâðøåíîòî ïðåíåñóâàœå íà çáîðîò, å ñïðîâåäåíî äîïîëíèòåëíî ñòåñíóâàœå,<br />
áèäå¼ è èñòîòî å íåâîçìîæíî äà ñå èçáåãíå. Ñå ðàçáèðà, äåôîðìèòåòèòå<br />
âî èçãëåäîò íà ðåäîò èëè ïàðàãðàôîò ñî âàêà èçâðøåíèòå<br />
ïðèñïîñîáóâàœà, äîàƒààò óøòå ïîâå å äî èçðàç, êîãà ñå íàîƒààò âî ñâî¼àòà<br />
ïðèðîäíà ãîëåìèíà, êàêî øòî å òîà íàïðàâåíî íà ñëèêà 14.<br />
Íå ìîæå äà ñå çàíåìàðè ôàêòîò äåêà âî ìàêåäîíñêèîò ¼àçèê ïîñòî¼àò<br />
ìíîãó åäíîñëîæíè çáîðîâè, êîè, ñïîðåä ïðàâèëîòî, íå ñìåàò äà ñå äåëàò,<br />
à êîè, ñî îãëåä íà ïðèðîäàòà íà íàøåòî ïèñìî, çàôà ààò ãîëåì ïðîñòîð;<br />
îä ïåò áóêâè: pðîñt, çëîñt, ñëàñt, ãðèæä, ãðîçä, ñêðåæ, ãëóæä, íî è<br />
íåêîè îä øåñò: ñtðàñt, øtðà¼ê, ñpðà¼t è äð. Ïîíåêîãàø, ñïîðåä<br />
íóæíîñò, ïîäåëáàòà íà çáîðîò å òàêâà øòî âî ðåäîò îñòàíóâààò èëè âî<br />
äðóãèîò ñå ïðåíåñóâààò ãîëåì áðî¼ áóêâè, òàêà øòî, ïðè òåñíè êîëîíè, êàäå<br />
ìàíèïóëèðàœåòî ñî ïðîñòîðîò å îãðàíè÷åíî, âàêâàòà ñòðóêòóðèðàíîñò ñå<br />
íàìåòíóâà êàêî ïðîáëåì; íà ïð. ñêëàä-íîñò, ÷êðàï-¼à, ñïðîò-íóâà, ñêâåð-íî,<br />
îä-ìàçä-íèê, øòðàï-íå, ñêðèï-êà, ñêðîò-ëèâ, ñêðîì-íîñò èòí. Ìàêåäîíñêèîò<br />
ïðàâîïèñ äîçâîëóâà ïðåíåñóâàœå íà êîíñîíàíòñêàòà ãðóïà âî<br />
ñëåäíèîò ðåä, „êîãà ñî äâåòå ïðåíåñåíè ñîãëàñêè ìîæå ëåñíî (í.çàá.) äà<br />
ñå îáðàçóâà çáîð“. (Ïðàâîïèñ 1999: 64) Îòòàìó ïðàâèëîòî íå ìîæå äà âàæè<br />
çà îäìàç-äíèê, èàêî ñî ñîãëàñíàòà ãðóïà äí<strong>–</strong> ïî÷íóâààò çáîðîâèòå ‘äíî’ è<br />
‘äíåâíèê’, èëè, íå áè ñìååëå äà ïîäåëèìå øòðà-ïíå, èàêî ïîñòîè çáîðîò<br />
‘ïíåâìîíè¼à’ èëè ñêðî-òëèâ, èàêî ñå ñðå àâààò òðè ëåêñåìè øòî ïî÷íóâààò<br />
ñî ñîãëàñíàòà ãðóïà òë-. Ïîíåêîãàø çáîðîò å îáåìåí áèäå¼ è ìó ñå<br />
ïîêîðóâà íà ïðàâèëîòî, ñïîðåä êîå âî äðóãèîò ðåä íå ñå ïðåíåñóâà<br />
ñàìîñòî¼íà ñàìîãëàñêà, êàêî ê༠ñtðó-è, íà ïð., à ïîíåêîãàø, îòòàìó øòî,<br />
èàêî å äîçâîëåíî, îä åñòåòñêè, íî è îä äðóãè ïðè÷èíè, ñå èçáåãíóâà<br />
ñàìîñòî¼íà ñàìîãëàñêà íà êðà¼îò îä ðåäîò, êàêî ê༠Î-ðîít, íà ïð. Ïîä<br />
23<br />
Ñå ðàçáèðà, ñàìî íà êèðèëè÷íèòå áóêâè, çà äà ñå ñî÷óâà âîåäíà÷åíîñòà íà ëàòèíñêè çáîðîâè, êîè<br />
âî îâî¼ ñëó÷༠ñå ¼àâóâààò êàêî êëó÷íè âî ëåêñèêîíîò (çà ðàçëèêà îä ëàòèíè÷íèòå, íà ïð., âî<br />
äåñêðèïöè¼àòà, âî ñêëîï íà íåêî¼à ñèíòàãìà), íî è çàòîà øòî èñòèòå ñå áîëäèðàíè, òàêà øòî íèâíîòî<br />
ðàøèðóâàœå, à îñîáåíî íèâíîòî ñòåñíóâàœå, å ìíîãó ïîçàáåëåæèòåëíî.<br />
24<br />
Âî òèïîãðàôè¼àòà „âäîâèöà“ ñå íàðåêóâà ïîñëåäíàòà ëèíè¼à îä ïàðàãðàôîò, øòî ñå ¼àâóâà íà âðâîò<br />
îä ñëåäíàòà ñòðàíà (èëè êîëîíà). ×åñòî ïàòè, ïðîáëåìîò ñî ïðåíåñóâàœåòî íà çáîðîò è äîòåðóâàœåòî<br />
íà ðàñòî¼àíèåòî ìåƒó áóêâèòå âî ðåäîò å ïðåäèçâèêàíî îä âàêâè ñèòóàöèè (âòîðàòà å, ò.í. „ñèðà÷å“,<br />
êîãà ïðâàòà ëèíè¼à îä ïàðàãðàôîò ñå ¼àâóâà îñàìåíà íà äíîòî îä ñòðàíèöàòà (èëè êîëîíàòà)).
Change language