УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ
УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ
УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
222<br />
ïðàøàœå ìîæå äà ñå äîâåäå è èçäðæàíîñòà íà ïîäåëáàòà ê༠çíà-åà,<br />
÷èåøòî èçáåãíóâàœå ïîâòîðíî äîâåäóâà äî îáåìåí çáîð.<br />
Ñå ÷èíè, ñèòå îâèå, íî è ìíîãó äðóãè ïðîáëåìè, íàñòàíóâààò ïîðàäè<br />
ñëàáî äåôèíèðàíèòå ïðàâèëà çà ïðåíåñóâàœå íà çáîðîò íà êðà¼îò îä ðåäîò.<br />
Íåêîè ïðîáëåìè íàñòàíóâààò ïîðàäè äèñïàðèòåòîò ìåƒó ñëóõîò, êî¼<br />
çáîðîâèòå ãè äåëè íà ãðóïè îä çâóöè, è âèäîò, êî¼ ãè çàáåëåæóâà íåãîâèòå<br />
ñåìàíòè÷êè åäèíèöè (ìîðôåìè) 25 . Íîðìàëíàòà ïîäåëáà íà çáîðîò å<br />
áàçèðàíà íà èçãîâîðîò, ïà çàòîà ïðè ñåêàêâà ìîðôîëîøêà ïðîìåíà ñå<br />
íàðóøóâà çíà÷åíñêàòà öåëèíà (êëó÷ ñòàíóâà êëó-÷åí, êëó-÷î-âè-äåí, à ñâåt<br />
ñòàíóâà ñâå-tî-âåí), ò.å., ìîðôîëîãè¼àòà è ôîíîëîãè¼àòà äîàƒààò âî<br />
êîíôëèêò (êîœ-ñêè, íî êî-œè, ó-âîä, íî ó-âî-äåí). Ïîðàäè ïðèðîäàòà íà<br />
íàøèîò ¼àçèê è ïèñìî, âàêâàòà ñòðóêòóðèðàíîñò íå ïðå÷è ìíîãó âî<br />
ðåêîíñòðóèðàœåòî íà âèñòèíñêîòî çíà÷åœå. Íî ñåïàê, äîêîëêó å ìîæíî,<br />
äåëîò øòî îñòàíóâà íà êðà¼îò îä ðåäîò íå áè òðåáàëî äà ñóãåðèðà íà<br />
ïîãðåøåí èçãîâîð èëè íà ðàçëè÷åí çáîð, êàêî âî: ìáñêà-ðåœå (ìàñêáðåœå),<br />
ìáñà-æà (ìàñáæà), öðâè-ëî, ÷åêà-íè, ðîâ-¼îñà, ðîäè-óì, çàáè-âà, ðîìàí-ñà<br />
èòí.<br />
Ìàêåäîíñêèîò ïðàâîïèñ îñòàíóâà íåäîðå÷åí è âî ïîãëåä íà ñëîæåíêèòå,<br />
îñîáåíî îíèå ñî òóƒà ïðîâåíèåíöè¼à. Òàêà, è ïîêð༠ïðàâèëîòî<br />
äåêà „ïðâåíñòâåíî âîäèìå ñìåòêà çà ñîñòàâíèòå äåëîâè“ (Ïðàâîïèñ 1999:<br />
65), îñòàíóâà ïîä ïðàøàœå ïîäåëáàòà êàêî ôèë-àítðîp, àá-îðèŸèí,<br />
ìîí-îôtàëìóñ, pàí-îðàìà, ãåð-è¼àtàð è äð. Èñòîòî ñå îäíåñóâà è íà<br />
ïðåòñòàâêèòå: èàêî ïðàâîïèñîò çáîðóâà çà ñî÷óâóâàœå íà íèâíàòà öåëîñò<br />
(ibid.), èçíåñåíèòå ïðèìåðè ñå íåäîâîëíè äà ¼à ðàç¼àñíàò äèëåìàòà,<br />
îñîáåíî ê༠òóƒèòå ïðåòñòàâêè: êàt-îäà, êàt-åãåt, pðîñ-îäè¼à,<br />
pðî-ñtètóöè¼à, åp-åí-tåçà, åp-àíà-ôîðà èëè îá-îñíîâàíîñt, îá-èãðóâà,<br />
îä-ó÷óâà, î-¾âèå èòí. Ïðåïîðàêàòà <strong>–</strong> „êîãà ïðåòñòàâêàòà âå å íå ñå<br />
÷óâñòâóâà, äåëåœåòî å ìîæíî“ (ibid.) å ìíîãó ðåëàòèâíà è ÷åñòî çàâèñè îä<br />
îáðàçîâàíîñòà íà ñóá¼åêòîò. Îä äðóãà ñòðàíà, ïðàøàœå å äàëè è õîìîíèìíèòå<br />
îáëèöè ñå ïðåíåñóâààò ðàçëè÷íî, íà ïð., äàëè âî ñâîåòî çíà÷åœå<br />
íà ‘ïîñåòóâà, íàìèíóâà ê༠íåêîãî’ çáîðîò òðåáà äà ñå ðàçäåëè êàêî<br />
îá-èä-óâà, à êîãà å ñî çíà÷åœå ‘èñïðîáóâà, èñêóøóâà’, òîãàø î-áèä-óâà.<br />
Âî ñèòóàöè¼à íà ìíîãó íåîäãîâîðåíè ïðàøàœà, íóæíî ñå íàìåòíóâà<br />
èìïðîâèçèðàœåòî, ïà òàêà, íà ñëèêà 5 ïðåãîëåìèîò ïðîñòîð âî ïîñëåäíèîò<br />
ïðèìåð å îñòàâåí çà äà ñå èçáåãíå äåëåœåòî íà áðî¼îò-ïðîïîðöè¼à. À,<br />
ïîñòî¼àò ìíîãó âàêâè ïðàøàœà: Êàêî ñå ïðåíåñóâààò, îäíîñíî, äåëàò<br />
ãîëåìèòå áðîåâè (10.000.000), êàêî îíèå ñî äåöèìàëè (3.14159265), êàêî<br />
áðîåâèòå øòî èñêàæóâààò íåêàêîâ îïñåã (2002-2006) è ñë.? Êàêî äà ñå<br />
ïîäåëè çáîðîò øòî ñîäðæè çàãðàäè, íà ïð. ìà(à)íà? Äàëè, çà äà ñå ñî÷óâà<br />
25<br />
Íà ïð., çà ñëóõîò íå ïîñòîè ðàçëèêà ìåƒó pðå-äîö-íà è pðå-äî-÷è, íî „îêîòî“ ïðàâèëíî ãè ïîäåëóâà<br />
íà pðå-äîöíà è pðåä-î÷è.
Change language