УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ

Zoze Murgovski
OSNOVNI PRINCIPI PRI DEINIRAWE
VO EDNOJAZI^NI RE^NICI
Najprvin }e se osvrneme na osnovnite principi pri definirawe
vo ednojazi~ni re~nici koi sekoj trud {to pretendira na nau~na
izdr`anost mora da gi po~ituva. Potoa na osnovnite belezi na dobra
definicija, i na kraj, na definiraweto po zborovni grupi.
Definicijata vo leksikografijata, za razlika od logi~kata
definicija, go definira poimot vo tesna vrska so zborot i pretstavuva
parafraza na negovoto zna~ewe. Sekoja leksi~ka definicija prvo
treba da go definira zborot vo odnos na grupata ili klasata srodni
zborovi na koja pripa|a, a potoa da gi navede osnovnite distinktivni
belezi {to go izdeluvaat od drugite pretstavnici na klasata.
Na primer, zborot puma se opredeluva kako diva ma~ka, a potoa
distinktivnite belezi {to go izdeluvaat vo klasata – golema kafeava
diva ma~ka {to `ivee vo planinite na Ju`na Amerika i zapadniot
del na Severna Amerika.
Osnovni principi pri definirawe
1. Zborot {to se definira ne smee da se javi vo sopstvenata
definicija, nitu pak smeat da se upotrebat negovite derivirani
zboroformi ili kombinacii dokolku istite ne se odvoeno definirani.
Dokolku ovoj princip ne se po~ituva, naj~esto za ~itatelot e nevozmo`no
da go sfati zna~eweto na zborot bidej}i e doveden vo situacija
da se dvi`i vo krug ili imame slu~aj na t.n. cirkularnost.
Slu~aite na nepo~ituvawe na ovoj princip vo seriozni leksikografski
trudovi sekako treba da se tretiraat kako rezultat na
propust pri redaktirawe, a ne na negovo nepoznavawe. Glavno cirkularnosta
vo definiraweto e od dva vida:
a) Prviot se javuva koga A se definira so B, a B so A, odnosno
zborot A se objasnuva so zborot B, a zborot B so zborot A: