nalgures - Asociación Cultural de Estudios Históricos de Galicia

A Orde do Temple na provincia de Lugo
Carlos Pereira Martínez
1. A Bailía de Canabal
1.1. A chegada dos templarios a Canabal
A primeira referencia documentada da presenza templaria en territorios nos que logo se
constituiría a bailía de Canabal (municipio de Sober, Lugo) ven nun documento procedente
do mosteiro bieito de Ferreira de Pallares; neste texto, datado o 29 de abril de 1166, Bernardo
Muñoz fai diversas mandas, deixando, nunha delas, porcionem meam integram de uilla
de Mourelos de Lemos ad milites de Iherusalem 1 . Aínda que a terminoloxía usada, milites
de Iherusalem, semelle confusa, non cabe a posibilidade de identificación coa Orde do
Hospital, xa que todos os documentos que coñecemos fan referencia sempre a esa función
asistencial; xa que logo, os “milites” por excelencia son os templarios. Neste sentido, os
seniores cauallaria de Iherusalem de San Paio da Veiga, que fan un pacto co mosteiro de
Celanova, serían templarios, como parece demostrado. Pensamos que esta tese se ratifica ao
ver, por exemplo, o testamento do salmantino Miguel Domínguez, do ano 1150, no cal deixa
ad illo Hospitale et ad illo Sepulcro et ad illa Cavalleria, C morabetinos 2 . Ou o documen-
1 Publica o documento José Ángel Rey Caiña: “Benedictinos y templarios en Guntín”, en Actas do II Coloquio galaicominhoto,
Santiago, 1985, páxs. 242-243. Este autor asocia esta doazón cos templarios de Sanfiz do Ermo, pero o feito de que
no documento se mencione que Sanfiz era un couto non indica que a presenza templaria xa fose efectiva nese lugar. Ademais,
por proximidade xeográfica, Mourelos, lugar do concello de O Saviñao (Lugo), tería máis que ver, na nosa opinión, coa
futura bailía de Canabal.
2 Publica: José Luis Martín Martín (ed.): Documentos de los archivos Catedralicio y Diocesano de Salamanca (siglos XII-
XIII), Salamanca, 1977, doc. 16, páxs. 101-103.
NALGURES • TOMO II • AÑO 2005 237