nalgures - Asociación Cultural de Estudios Históricos de Galicia

templarios, segundo os santiaguistas, “contra iustitiam” 68 . Polo que se ve, non tiña razón a
Orde de Santiago, xa que Sanfiz seguiu, ata a desaparición da Orde, en mans templarias.
Si son explosivas as relacións co mosteiro de monxes negros de Ferreira de Pallares, que
exceden das meras disputas para chegar en moitos casos a accións vandálicas. Sabemos da
destrución de casas pertencentes aos monxes por parte dos templarios, e viceversa 69 , ou
agresións, como a que sufriu un servente do comendador templario por parte de dous criados
do abade 70 .
Estas conflictivas relacións, estas continuas disputas, débense, con toda seguridade, a que os
seus coutos eran lindantes e quizais igualmente, como afirma Rey Caíña, a que o “ poderío y
riqueza del Temple despertaban la general malquerencia contra esta Orden y los benedictinos
de Ferreira serán enemigos acérrimos suyos..” 71 . Cremos, de todos xeitos, que non se
pode xeneralizar. Os templarios non eran peores que calquera outro mosteiro ou señor laico;
¿que dicir, logo, das inmensas posesións dos cistercienses? Tampouco a situación dos seus
vasalos era moi diferente, vivindo en condicións similares aos dos outros mosteiros, figurando
nos arrendamentos de terras cláusulas de xeral aplicación. Esta lenda da chamada “usura
templaria” cremos que ten os seus alicerces nas interesadas acusacións que se verqueron no
proceso que motivou a súa desaparición en 1312.
Vexamos unha cronoloxía dos acontecementos.
A Orde do Temple na provincia de Lugo
O 6 de abril de 1227 asínase unha concordia entre o abade de Ferreira de Pallares, Abril e
Martiño Sánchez, comendador do Temple en Galicia (por mandato do mestre nos reinos de
Castela, León e Portugal Pedro Alvítez), en nome do mosteiro de San Fiz do Hermo, na
presenza do bispo de Lugo, don Miguel, sobre posesións, danos e inxurias entre ambas
institucións 72 .
P. Sobrinus e Xoán Miguélez, cóengos lugueses, redactaron un compromiso no que, entre
outros apartados de menor interese, figuran os seguintes:
Na igrexa de San Vicenzo de Vilaremelle, na que os templarios tiñan o padroado íntegro,
Ferreira tería a voz reguenga, e os templarios non deberían causar ningún problema aos
vasalos do mosteiro. Sobre a herdade de “Mathei”, segundo a posuían os templarios, Ferreira
68 Ortega y Cotes e outros: Bullarium ordinis militiae Sancti Iacobi Gloriosissimi Hispaniarum Padronim, Madrid, 1719, páx.
76; Demetrio Mansilla Reoyo, La documentación pontificia de Honorio III, Roma, 1965, páx. 330, doc. 457; Martínez Díez,
op. cit., páx. 75; Antonio Sierra Corella: El archivo de San Marcos de León, Madrid, 1932, páx. 20.
69 “Mandamus insuper quod uilencia quam fecit abbas populando contra prohibitionen conmendatoris, recompensetur per
uilencia quam fecit conmendator destruendo domos villaris...” (Rey Caiña, “Benedictinos..”, páxs. 243-245).
70 “item mandamus quod abbas et conuentus dent predicto conmendatore nomine satisfationis pro eo quod demens Lupus et
Johannes Sesgo, seruientes abbatis, uulnerauerunt Johannem Roderici, seruientem conmendatoris [...] apud Lucum...”. Íbidem.
71 Rey Caiña, “La abadía...”, páx. 100.
72 Rey Caiña e outro, 1984: 243-245.
NALGURES • TOMO II • AÑO 2005 253