nalgures - Asociación Cultural de Estudios Históricos de Galicia

Carlos Pereira Martínez
Outro documento de 1265 infórmanos que tiñan bens no vilar de “Zaaman”, e que un servente
do comendador Johannem Roderici, fora agredido por dous serventes do abade de Ferreira,
un deles demente, en Lugo 64 . Non podemos precisar se isto indica que os templarios posuían
unha casa en Lugo, ou se o servente foi alí a arranxar algún asunto por parte do comendador.
Por último, a finais do século XIII ou comezos do XIV, fálase de posesións no lugar de
Couso, aldea do concello de Monterroso, e tamém da existencia dun hospital; parece que os
bens en disputa pertencían o mosteiro de Ferreira de Pallares, polo que din a maioría das
testemuñas, aínda que semella que neste lugar os coutos dos templarios e de Ferreira eran
limítrofes 65 .
Sen probas documentais, hai tamén unha tradición que vincula co Temple a igrexa de San
Facundo de Ribas de Miño, localizada no concello de Paradela (Lugo) 66 , e que, de ser certo,
pertencería á bailía de Sanfiz.
2.4. Relacións con outras institucións
Descoñecemos se os templarios tiveron relacións conflictivas con outros señoríos, ben eclesiásticos
(bispo de Lugo –aínda que puidese pensarse que, ao celebrar la Concordia do ano
1244 puidesen existir desacordos previos–, Orde do Hospital –mesmo neste caso semella
que foron boas, dada a solicitude, por parte templaria, de que fora o comendador hospitalario
de Portomarín un dos responsábeis de velar polo cumprimento da concordia celebrada en
1241 entre o comendador de Sanfiz do Ermo, Xoán López, e o abade de Ferreira, da que
lamentabelmente descoñecemos os termos do acordo 67 –), ben laicos, localizados nos arredores
da bailía, á excepción de Vilar de Donas e Ferreira de Pallares.
Aínda que nada nos di Novo Cazón no seu estudo sobre o priorado santiaguista establecido
en Vilar de Donas, e ningunha mención aos templarios aparece na colección diplomática que
publica, sabemos que en 1223 o papa Honorio III manda ao prior de Paleis (Zamora) e ao
deán da mesma cidade que interveñan no preito sostido polos santiaguistas cos templarios do
reino de León, a respecto do mosteiro de Sanfiz do Ermo, o cal, o que semella, tiñan os
64 Rey Caiña, art. cit., páxs. 247-249. O lugar non o puidemos localizar.
65 Rey Caiña, art. cit., páxs. 249-254. Tamén faise eco deste pleito Elisa Ferreira Priegue: Los caminos medievales en Galicia,
Ourense, 1988, páx. 189.
66 Ricardo López Pacho: “San Fcundo de Ribas de Miño”, pp: 31-43, Lucensia, 9 (1994), páx. 42. Este autor recolle a noticia
dun artigo de prensa de Nicandro Ares: “San Facundo de Ribas de Miño. Notas históricas”, publicado no xornal El Progreso,
Lugo, 29-3-1991, e Ares, á súa vez, tivera como fonte para esta aseveración un libro de Manuel Amor Meilán: Geografía de
la provincia de Lugo, Barcelona, s/a, que, na páx. 778, di, sobre o lugar, que eran “las ruinas de una iglesia de templarios, que
acaso fue la parroquia en otros tiempos”.
67 Rey Caiña, art. cit. páxs. 246-247. O autor cre que os templarios non se fiaban moito dos representantes eclesiásticos,
especialmente do bispo de Lugo (páx. 239).
252 NALGURES • TOMO II • AÑO 2005