nalgures - Asociación Cultural de Estudios Históricos de Galicia
nalgures - Asociación Cultural de Estudios Históricos de Galicia
nalgures - Asociación Cultural de Estudios Históricos de Galicia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Carlos Pereira Martínez<br />
Imos facer un repaso dos bens da bailía <strong>de</strong> Sanfiz comezando polas súas igrexas. Retomando<br />
as que figuran na Concordia feita co bispo don Miguel en 1244, pertencían a esta bailía as<br />
seguintes: Marzán 47 , San Xoán <strong>de</strong> Apregación 48 , Carteire, on<strong>de</strong>, lembremos, existira un<br />
mosteiro altomedieval moi relacionado con Sanfiz 49 , e a sé da bailía, Sanfiz do Ermo 50 . Igualmente,<br />
aínda que pertencendo á actual provincia <strong>de</strong> Pontevedra, estaría a igrexa <strong>de</strong>nominada<br />
Vasadra 51 . Quizais tamén pertencía a Sanfiz, como xa afirmamos ao estudar Canabal, San<br />
Sadurniño <strong>de</strong> Bacorelle, no concello <strong>de</strong> Para<strong>de</strong>la.<br />
No documento non se menciona San Vicenzo <strong>de</strong> Vilamerelle, Guntín (Lugo), mais si se<br />
<strong>de</strong>mostra que lles pertencía nunha Concordia do ano 1227 co mosteiro <strong>de</strong> Ferreira <strong>de</strong> Pallares 52 .<br />
Outros autores tamén queren ver unha filiación templaria na igrexa <strong>de</strong> San Cosme <strong>de</strong> Rocha,<br />
en Friol (Lugo), falándonos <strong>de</strong> restos “<strong>de</strong> una antigua casa-convento” 53 , pero non hai confirmación<br />
documental.<br />
Volvendo á igrexa <strong>de</strong> Vasadra que, como xa vimos, temos i<strong>de</strong>ntificado con Santa María <strong>de</strong><br />
Basadre, sabemos que estaba na comarca <strong>de</strong> Ventosa. Cando estudamos, noutro lugar, a<br />
bailía <strong>de</strong> Faro, facíamos referencia ao documento no que se facía doazón ao hospital <strong>de</strong><br />
Sancti Spiritus <strong>de</strong> Meli<strong>de</strong> das posesións que os templarios posuíran en Meli<strong>de</strong>, Abeancos e<br />
Ventosa, dicindo entón que, aínda que puñamos como pertencentes a Faro as posesión dos<br />
dous primeiros lugares, tampouco tiñamos completa segurida<strong>de</strong>. Polo tanto, <strong>de</strong>ixamos aberta<br />
a posibilida<strong>de</strong> <strong>de</strong> que as propieda<strong>de</strong>s <strong>de</strong> Meli<strong>de</strong> e Abeancos pui<strong>de</strong>ran ter <strong>de</strong>pendido <strong>de</strong> Sanfiz,<br />
aínda que en data serodia, sobre todo pola proximida<strong>de</strong> xeográfica.<br />
47 Santa María <strong>de</strong> Marzán, Monterroso, LUGO.<br />
48 Seoane <strong>de</strong> Apregación, Friol, LUGO.<br />
49 Santa María <strong>de</strong> Carteire, Palas <strong>de</strong> Rei, LUGO.<br />
50 Non sabemos se nese momento era parroquia. Na actualida<strong>de</strong> pertence a Santiago <strong>de</strong> Entrambasaguas, Guntín, LUGO.<br />
51 Nos in<strong>de</strong>ntificámola con Santa María <strong>de</strong> Basadre, Agolada (Pontevedra). Martínez Díez, op. cit., páx. 76, coida que se refire<br />
a Ladra, freguesía <strong>de</strong> San Salvador <strong>de</strong> Ladra, Vilalba, Lugo. Ao nos xuízo, a súa localización é errónea, xa que nos situaría<br />
esta igrexa en terras moi afastadas do lugar <strong>de</strong> Sanfiz, mentres que Basadre está relativamente próxima, e nunha zona<br />
(Meli<strong>de</strong>, Abeancos, Ventosa), <strong>de</strong> documentados asentamentos templarios. Cremos que estamos na razón polo que nos aporta<br />
o Libro Becerro do mosteiro <strong>de</strong> Sancti Spíritus <strong>de</strong> Meli<strong>de</strong>, no que aparece esta referencia:<br />
“Este coto De Basadre (según consta De los papeles que citare Del) fue De TempLarios; y su mug.e [maxesta<strong>de</strong>?] La<br />
Devio <strong>de</strong> dar al con<strong>de</strong> De lemos; y <strong>de</strong>spues el con<strong>de</strong> Don Pedro Lo dio a este, convento, y hospital, Juntamente, Con el<br />
lugar De Vilanoba en los angeles, y con casas en Millid, y en Tierra <strong>de</strong> abeancos, y <strong>de</strong> bentosa, Toda La acienda que tenia<br />
la or<strong>de</strong>n Del Temple, que asi lo Dice la donacion; y <strong>de</strong>spues el convento Tubo pleyto Sobre Deste coto, con basco gomez<br />
das seyxas, y sobre Toda la acienda que abia dado el con<strong>de</strong> <strong>de</strong> lemos Juntamente con el coto, y salio La sentencia en fabor<br />
Del convento en santiago, por el Arcobispo, y por el arcediano <strong>de</strong> carrion, y esta en el Libro prº f 14 un tanto Desta<br />
sentencia, y inserta en ella estan La donacion <strong>de</strong>l con<strong>de</strong> Don Pº y una confirmacion que <strong>de</strong>spues hico <strong>de</strong>lla, y rebocacion<br />
<strong>de</strong> la quehabia hecho a Basco gomez das seyxas; mas estan insertos en ella La posesion que tomo el convento <strong>de</strong>ste coro<br />
y <strong>de</strong>l lugar De vilanoba, en nombre <strong>de</strong> la mas acienda que diera el con<strong>de</strong> Tambien incluye un privilegio Del Rey Don<br />
enrrique, en que confirmo La donación...”. (María Dolores Primo Barja e Xosé Manuel Broz Rei: “Libro Becerro do<br />
convento franciscano <strong>de</strong> Sancti Spiritus <strong>de</strong> Meli<strong>de</strong> (continuación)”, Boletín do Centro <strong>de</strong> <strong>Estudios</strong> Meli<strong>de</strong>nses, 11 (1998),<br />
pp: 248-271, páx. 259).<br />
52 Rey Caiña, “Benedictinos..”, páxs. 243-245.<br />
53 Diccionario Madoz, vol. V, páx. 1156. Tamén recolle esta filiación Ángel Martínez Fernán<strong>de</strong>s <strong>de</strong> la Vega, Friol, León, 1990,<br />
páx. 127.<br />
250 NALGURES • TOMO II • AÑO 2005