2006 - Jaarverslag Hof van Cassatie (PDF, 1.61 MB) - Federale ...

198
Na een korte bespreking van de aspecten van de rechtspleging waaruit blijkt dat
wordt tegemoetgekomen aan de eisen die door het Europees Verdrag worden
gesteld, moet worden onderzocht hoe cassatie een invloed kan uitoefenen op het
begrip van het recht op een eerlijk proces (en meer bepaald op een onderdeel
daarvan zijnde het beginsel van het tegensprekelijk karakter) wanneer dat voor het
Hof wordt aangevoerd.
§ 1.De waarborgen
De bezorgdheid voor het waarborgen van het recht van verdediging en van het recht
op tegenspraak van de partijen in de cassatieprocedure bestond lang voor artikel 6
EVRM daarop de nadruk legde, zoals dat artikel volgens het Europees Hof in de
procedure voor de opperste gerechtshoven moet worden toegepast. De wetgever
heeft door opeenvolgende initiatieven ervoor gezorgd dat de procedure in cassatie
zijn huidige vorm heeft gekregen.
Denken we maar aan artikel 17 van de wet van 25 februari 1925 betreffende de
rechtspleging in cassatie in burgerlijke zaken 165 , dat men in het huidige artikel 1094
van het Gerechtelijk Wetboek terugvindt, en waarbij de wetgever de eiser de
mogelijkheid bood om, wat vroeger uitgesloten was, te antwoorden op een grond
van niet-ontvankelijkheid die de verweerder tegen het cassatieberoep had
opgeworpen. Aldus was men zeker dat de eiser het recht niet werd ontzegd «de se
défendre contre une exception qu’il n’a dû ni prévoir ni, par conséquent, combattre
dans sa requête introductive ». De wet nam aldus een bestaande oplossing uit de
rechtspraak over 166 .
Recenter nog heeft een wet van 20 juni 1953 een artikel 17ter ingevoegd in de
voormelde wet van 25 februari 1925, naar luid waarvan: « is het openbaar ministerie
van oordeel tegen de voorziening ambtshalve te moeten aanvoeren een grond van
niet-ontvankelijkheid afgeleid uit de miskenning van een regel die de openbare orde
aanbelangt, dan geeft het aan de advocaten van de betrokken partijen bericht er van
bij een ter post aangetekende brief en die advocaten mogen over de ontvankelijkheid
van de voorziening pleiten, zelfs nadat het openbaar ministerie is gehoord” (eerste
lid). “Indien het openbaar ministerie dat een grond van niet-ontvankelijkheid
opwerpt, het bewijs van de voorgeschreven kennisgeving niet voorlegt, zal het Hof
de kennisgeving bevelen en de zaak tot een verdere terechtzitting uitstellen” (tweede
lid). Die regeling van kennisgeving is blijkbaar ingegeven door de zorg voor het
tegensprekelijk karakter, en meer bepaald om de tegenspraak van de eiser te
verzekeren 167 .
165 Luidens hetwelk « indien de verweerder tegen het beroep in cassatie een grond van nietontvankelijkheid
heeft aangevoerd, kan de verzoeker daarop antwoorden, mits zich te gedragen naar
artikel ; dit antwoord moet binnen 30 dagen na de betekening van de memorie aan de verweerder ter
griffie worden overgelegd ». Ter herinnering: artikel 8 regelt de wijzen waarop het cassatieberoep wordt
ingediend.
166 Cass. 6 febr. 1862, Pas., 1862, p.161 (vermeld in de memorie van toelichting, Pasin., 1925, p.43).
167 L. CORNIL, La Cour de cassation. Réformes mineures de la procédure. Plechtige openingsrede van 15
september1952, Brussel, 1952, p.17.