2006 - Jaarverslag Hof van Cassatie (PDF, 1.61 MB) - Federale ...

231
Met de jaren heeft het Hof zijn rechtspraak nauwkeuriger omlijnd. Zij evolueerde
van een gelijkheidsbeginsel in strikte zin, volgens hetwelk al degenen die zich in
dezelfde toestand bevinden, op dezelfde wijze behandeld moeten worden, naar een
beginsel van gelijkheid en van niet-discriminatie 283 . Die evolutie, die in hoofdzaak
via fiscale geschillen tot stand kwam, heeft ertoe geleid dat het Hof aan dat beginsel
immers de draagwijdte toekent die ook het Arbitragehof 284 er sinds 1989 aan
toekent 285 : “De in artikel 10 van de Grondwet vervatte regel van de gelijkheid van
de Belgen voor de wet, impliceert dat al degenen die zich in dezelfde situatie
bevinden op dezelfde wijze worden behandeld, maar sluit niet uit dat tussen
verschillende categorieën van personen een onderscheid wordt gemaakt, voor zover
daarvoor een objectieve en redelijke verantwoording bestaat; de al of niet
aanwezigheid van zodanige verantwoording moet worden getoetst aan het doel en
de gevolgen van de genomen maatregel; het gelijkheidsbeginsel wordt miskend,
wanneer vaststaat dat er geen redelijke verhouding van evenredigheid bestaat
tussen de aangewende middelen en het beoogde doel” 286
Zo beschouwd is het algemeenheidscriterium niet onwrikbaar, maar het kan, als het
ware, worden bijgestuurd door het gelijkheidsbeginsel. In beginsel is de rechtsregel
algemeen, aangezien hij van toepassing is op al degenen die afhangen van de
overheid die hem, met inachtneming van haar bevoegdheidssfeer, heeft
uitgevaardigd. Hij zal echter zijn algemeen karakter niet verliezen, indien hij de
facto, slechts op een bepaalde categorie personen van toepassing is, voor zover het
gelijkheids- en niet-discriminatiebeginsel, zoals het hierboven is omschreven, verder
wordt nageleefd.
Illustratie – Een gemeentelijke belastingverordening, bijvoorbeeld, is
algemeen als zij van toepassing is op alle belastingplichtigen die op het
grondgebied van de gemeente wonen. Zij zal haar karakter van algemeenheid
niet verliezen als zij, bijvoorbeeld, enkel de belastingplichtigen beoogt die
niet op het grondgebied van de gemeente wonen maar er een buitenverblijf
hebben. Het doel van regel is gewettigd (de inkomsten van de gemeenten
verhogen in het algemeen belang); de niet-bewoners vormen een categorie
belastingplichten die objectief gezien en redelijkerwijs verschilt van die van
de overige belastingplichtigen (met name doordat ze voor de gemeente een
verlies van opcentiemen in de personenbelasting met zich meebrengen) en,
hypothetisch gesproken, bestaat er evenredigheid tussen het aangewende
283 Over die evolutie, zie Ph. BOUVIER, Eléments de droit administratif, Brussel, De Boeck, 2002, p.54.
284
En de Raad van State.
285
Arbitragehof, 13 juli 1989, nr. 21/89.
286
Zie, bv.: Cass. 5 oktober 1990, A.C. 1990-91, nr. 61; Cass. 30 april 1992, A.C. 1991-92, nr. 455; Cass.
10 september 1993, A.C. 1993, nr. 341; Cass. 24 april 1995, A.C. 1995, nr. 207; Cass. 30 januari 1996,
A.C. 1996, nr. 64; Cass. 3 oktober 1996, A.C. 1996, nr. 353; Cass. 12 januari 1998, A.C. 1998, nr. 19;
Cass. 6 mei 1999, A.C. 1999, nr. 265; Cass. 4 oktober 1999, A.C. 1999, nr. 500; Cass. 18 mei 2001, A.C.
2001, nr. 294; Cass. 29 maart 2001, A.C. 2001, nr. 186; Cass. 11 februari 2002, A.C. 2002, nr. 93; Cass.
21 februari 2003, A.C. 2003, nr. 126; Cass. 24 maart 2003, A.C. 2003, nr. 193; Cass. 15 januari 2004,
A.C. 2004, nr. 24; Cass. 8 juni 2006, A.R. F.04.0050.N.