2006 - Jaarverslag Hof van Cassatie (PDF, 1.61 MB) - Federale ...

244
krachtens artikel 249 van het EG-Verdrag rechtstreekse werking heeft) alsook,
volgens de rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen,
de bepalingen van de Europese richtlijn die bij uitzondering een rechtstreekse
individuele werking hebben wanneer de termijn voor omzetting van de richtlijn
verstreken is en de Staat ze niet of op onjuiste wijze heeft omgezet en de
bepaling(en) van de betrokken richtlijn bovendien duidelijk genoeg en
onvoorwaardelijk (is) zijn, met andere woorden wanneer de Staat geen
beoordelingsvrijheid had bij de omzetting. 313 .
Rechtsregels uit internationale verdragen of akkoorden – Besluit – Om een
« wet » te zijn in de zin van artikel 608 van het Gerechtelijk Wetboek, moet de
internationale norm dus, enerzijds, vervat zijn in een voor België verbindend
internationaal verdrag, dat in werking is getreden in de bovengenoemde vormen die
er een verbindend karakter aan verlenen, en moet zij, anderzijds, een rechtstreekse
werking hebben.
De rechtspraak – Ofschoon de rechtspraak van de hoven en rechtbanken
gerangschikt wordt onder de formele rechtsbronnen, is zij geen « wet » in de zin van
artikel 608 van het Gerechtelijk Wetboek. De uitspraak van een rechtscollege mist
normatieve draagwijdte. Zij is aangepast aan een geval of aan een welomschreven
feitelijke situatie en bezit niet het vereiste algemene en abstracte karakter. Ten slotte
is de bodemrechter, in tegenstelling tot de landen van de Common Law, niet
gebonden door « precedenten »; zij is dus niet verbindend.
Illustratie – Een reden of een dictum van een arrest van het Hof van de
Europese Gemeenschappen is geen wet in de zin van artikel 608 van het
Gerechtelijk Wetboek (Cass. 2 april 1982, A.C. 1982, I, 914).
De Belgische rechter is in de regel niet bevoegd om een recht te scheppen in de
marge van de wet en, a fortiori, niet bevoegd om een recht te scheppen dat in strijd
is met de wet 314 . De Grondwet bevestigt dat beginsel in artikel 84 naar luid waarvan
alleen de wetgever bevoegd is om een authentieke uitlegging te geven aan de wet.
Door middel van de interpretatieve wet legt de wetgever in verband met een punt
waar de rechtsregel onzeker of betwist is, een oplossing vast die alleen de
Over dit alles, cf. J. VELU, « Considérations sur la jurisprudence de la Cour de cassation relative aux
instruments internationaux en matière de droits de l’homme », in Liber amicorum E. KRINGS, 1991, pp.
401 e.v..
313 De richtlijnen hebben volgens de vaste rechtspraak van het Hof van Justitie geen « horizontale »
individuele werking, dat wil zeggen dat particulieren ze niet rechtstreeks in hun rechtsbetrekkingen
kunnen aanvoeren. Daarentegen hebben zij onder de bovengenoemde voorwaarden een « verticale »
individuele werking, in zoverre particulieren er rechten aan kunnen ontlenen tegen de Staat. Dat geldt
alleen in die richting. Het is uitgesloten dat aan particulieren plichten zouden worden opgelegd. Het Hof
herinnert hieraan in een arrest van 23 juni 2005 (nr. C.04.0186.F), voorafgegaan door concl. adv.-gen.
Ph. DE KOSTER., in Pas., 2005
I.v.m. dit onderwerp, zie : K.LENAERTS en P.VAN NUFFEL, Europees recht in hoofdlijnen,
Antwerpen, Maklu, 2003, pp. 698 e.v. ; M.-F. LABOUZ, Droit communautaire européen en général,
Brussel, Bruylant, 2003, pp. 292 e.v..
314 Art. 6 Ger.W.