2006 - Jaarverslag Hof van Cassatie (PDF, 1.61 MB) - Federale ...

208
de beslissing vast; verwerpt het Hof het middel, dan betekent zulks dat het middel
het Hof niet in staat stelde zijn wettigheidstoezicht uit te oefenen (het middel wordt
in dat geval niet- ontvankelijk verklaard) of dat de in dat middel geuite kritiek niet
gegrond was ; een dergelijke verwerping houdt geen enkel oordeel in over de
wettigheid van de akte in abstracto.
De verwijzing naar de wettigheid van het bestreden dictum moet, gelet op de
bovenstaande overwegingen, aldus worden begrepen dat het motief dat in de plaats
komt van het in het middel geviseerde motief, het bekritiseerde dictum naar recht
verantwoordt en dat geen enkel ander middel met succes heeft kunnen aantonen dat
het dictum onwettig was wegens de steller ervan, het voorwerp of andere motieven
die tot cassatie kunnen leiden.
§ 3.Gevolgen
Het voornaamste gevolg van een substitutie van motieven is de nietontvankelijkheid
van het middel dat zich beriep op een fout in de motivering van de
bekritiseerde beslissing. Hoe belangrijk de gevolgen van een substitutie van
motieven soms ook kunnen zijn 207 , toch oefent zij geen directe invloed uit op de
beslissing over het cassatieberoep en kan de indiener ervan bijgevolg niet worden
geacht om die reden in het ongelijk te zijn gesteld 208 .
§ 4.Facultatief of verplicht karakter van de substitutie van motieven – Belang
van de vraag
Dient het Hof, zodra het vaststelt dat de voorwaarden voor de substitutie van
motieven vervuld zijn, daartoe over te gaan of beschikt het over een
beoordelingsmarge? Dat is de vraag naar het verplicht dan wel facultatief karakter
van de substitutie van motieven.
Bij ontstentenis van een ondubbelzinnig antwoord in de rechtspraak van het Hof
waarvan het onderzoek op dat punt alleen gissingen kan opleveren, is men natuurlijk
geneigd zich tot analyses in de rechtsleer te wenden ; de rechtsleer bevat evenwel
analyses die beide zienswijzen ondersteunen 209 .
206 En onder voorbehoud, tot op zekere hoogte, van het geval van de substitutie van motieven die precies
ertoe leidt de wettigheid van het in de plaats gestelde motief te doen aannemen.
207 Vooral wanneer een enkel middel werd aangevoerd tot staving van het cassatieberoep of wanneer de
substitutie van motieven ertoe leidt dat alle middelen niet-ontvankelijk verklaard worden.
208 Wat dat betreft mogen de bewoordingen van artikel 620 van het (Franse) Nouveau code de Procédure
civile waarnaar het Europees Hof voor de rechten van de mens verwijst in het hierna (inz. punten 28 en
38) becommentarieerde arrest van 13 oktober 2005 ons niet misleiden omtrent de gevolgen van de door
het Belgische Hof van Cassatie toegepaste substitutie van motieven.
209 Cf. o.m. de bovenvermelde studie van A. DECROËS, die de voorkeur geeft aan het verplicht karakter
(pp. 433-436) in tegenstelling tot de benadering van G. CLOSSET-MARCHAL, J.FR. VAN
DROOGHENBROECK, S. UHLIG en A. DECROËS, op. cit., pp. 408-409, nr. 393).