2006 - Jaarverslag Hof van Cassatie (PDF, 1.61 MB) - Federale ...

205
te zijn, voor zover de feitelijke gegevens die zijn voorgelegd aan de rechter wiens
beslissing wordt bestreden het daartoe het recht verlenen.
Soms wordt aangevoerd dat het Hof, om te voldoen aan het hierboven vermelde
vereiste, verwijst naar de feiten die zijn vastgesteld in de bestreden beslissing of die
blijken uit de stukken van de rechtspleging waarop het vermag acht te slaan. 192
Die benadering herinnert onmiskenbaar aan een reeds lang bestaande leer volgens
welke, wanneer een partij in een cassatiemiddel het Hof vraagt acht te slaan op
feiten van de zaak, het Hof zijn toezicht enkel kan uitoefenen indien die feiten
worden vastgesteld « par la décision attaquée, par les pièces de la procédure, par
les actes régulièrement soumis au juge du fond et par les documents légaux ou
publics dont l’examen s’imposait à ce juge et qui, pour ce motif, sont censés faire
partie de la procédure » 193 ; een feit dat niet wordt vastgesteld in de bestreden
beslissing of in een van de stukken waarop het Hof vermag acht te slaan wordt
geacht niet te bestaan 194 ; wanneer het in een middel wordt aangevoerd, beslist het
Hof dat het middel niet ontvankelijk is of feitelijke grondslag mist.
Wegens de essentiële kenmerken van de substitutie van motieven is een meer
restrictieve opvatting geboden omtrent de feitelijke gegevens op grond waarvan het
Hof op dat procedé een beroep kan doen.
Zo zal men erop wijzen, enerzijds, dat het Hof enkel kennis dient te nemen van de
feiten van de zaak in zoverre de feitenrechter dat heeft gedaan en ze heeft gebruikt
ter verantwoording van het bestreden dictum 195 , anderzijds, dat de feitelijke
motieven niet door een substitutie van motieven kunnen worden aangetast. Het is
echter mogelijk dat de stukken van de rechtspleging waarop het Hof vermag acht te
slaan het Hof confronteert met feitelijke gegevens die weliswaar zijn voorgelegd aan
de feitenrechter, maar die laatstgenoemde niet nuttig bevonden heeft om ze als
feitelijke motieven van zijn beslissing in aanmerking te nemen. Indien het Hof de
substitutie van motieven moet gronden op dergelijke gegevens die met de feitelijke
motieven “geen verband houden”, loopt het gevaar deze te verdraaien en daardoor in
de plaats te treden van de feitenrechter die bij uitsluiting bevoegd is de feiten van de
zaak vast te stellen, overeenkomstig, onder meer, de bepalingen van de artikelen 147
van de Grondwet en 1110, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek 196 . Bovendien
192 G. CLOSSET-MARCHAL, J.-Fr. VAN DROOGHENBROECK, S. UHLIG en A. DECROËS, op.
cit., pp. 409-411, nr. 394. Ph. GERARD en M. GREGOIRE, op. cit., p. 110 ; A. DECROËS, op. cit., pp.
435 en 452 (en de aldaar aangehaalde verwijzingen)
193 Noot R.H. onder Cass. 26 november 1951, Pas. 1952, 157, aangehaald door P.A. FORIERS, « La
preuve du fait devant la Cour de cassation », La preuve en droit, Brussel, 1981, p. 124.
194 P.-A. FORIERS, op. cit., p. 126.
195 Door tot substitutie van motieven over te gaan past het Hof geen « nieuwe » rechtsregel toe op de
feiten, op zichzelf beschouwd, maar wel op de feitelijke motieven van de bestreden beslissing, dat zijn de
feiten, zoals de steller van die beslissing ze in aanmerking genomen heeft.
196 « Ingeval cassatie wordt uitgesproken met verwijzing, heeft deze plaats naar het gerecht in hoogste
feitelijke aanleg van dezelfde rang als datgene dat de bestreden beslissing gewezen heeft ».