2006 - Jaarverslag Hof van Cassatie (PDF, 1.61 MB) - Federale ...

215
HOOFDSTUK VII -DE “WET” IN DE ZIN VAN ARTIKEL 608 VAN HET
GERECHTELIJK WETBOEK 222
INLEIDING
Robespierre zei over de voorvader van het Belgische Hof van Cassatie, het
« Tribunal de cassation », dat werd opgericht bij de wet van 27 november-1
december 1790, dat het niet « le juge des citoyens, mais le protecteur des lois » was.
De beschermer van de wetten. In de geest van die revolutionair was dat eerder als
“waakhond” van de wetgevende macht 223 . Dat is heden zeker niet meer de opdracht
van het Hof. Enkel het cassatieberoep in het belang van de wet 224 , dat door de
procureur-generaal bij het Hof wordt ingesteld, geeft het Hof thans nog de
mogelijkheid ambtshalve als bewaarder van de wet op te treden.
Toch blijft de hedendaagse rechtsprekende opdracht van het Hof geregeld door
teksten die de “wet”, rechtstreeks of onrechtstreeks, centraal stellen.
Artikel 147 van de Grondwet bepaalt dat het Hof van Cassatie « niet in de
beoordeling van de zaken zelf treedt”.
Naar luid van artikel 608 van het Gerechtelijk Wetboek neemt het “kennis van de
beslissingen in laatste aanleg die voor het hof worden gebracht wegens overtreding
van de wet of wegens schending van substantiële of op straffe van nietigheid
voorgeschreven vormen”.
En krachtens artikel 1080 van hetzelfde wetboek, bevat het verzoekschrift de
“vermelding van de wettelijke bepalingen waarvan de schending wordt aangevoerd”,
op straffe van nietigheid.
De combinatie van die teksten omkadert de opdracht van het Hof. Het vormt geen
rechtspraak in derde instantie 225 ; het staat niet aan het Hof de wet, de rechtsregel, op
de feiten toe te passen: dat is de opdracht van de bodemrechter. Het Hof oordeelt
over de bestreden beslissing: is zij conform de wet gewezen? Is haar toepassing of
uitlegging van de rechtsregel correct? Indien dat niet het geval is plaats het Hof geen
222 Dit hoofdstuk is opgesteld door de heer Pierre LECROART, referendaris, onder de leiding van de
heer Cl. PARMENTIER, afdelingsvoorzitter, en de heer Ph. de KOSTER, advocaat-generaal met
opdracht. De tekst verbindt slechts de auteur.
223 De Tribunal de cassation werd inderdaad opgericht bij het « Corps législatif ». Over de historische
evolutie van het instituut cassatie in Frankrijk en later in België, zie o.a. R. BEAUTHIER, « La lente
conquête d’une suprématie – l’exemple de l’organe de cassation de l’ancien régime au XIXème siècle »,
Rev. dr. ULB, vol. 20, 1999-2, p. 7 tot 101; C. SCHEYVEN, Traité pratique des pourvois en cassation,
Brussel, Bruylant, 1866, p. 5 e.v.; H. ROLIN, De la nature et de la fonction de la Cour de cassation,
Brussel, Centre d’études pour la réforme de l’Etat, 1939, p. 229 e.v. ; Over de evolutie van het begrip wet
dat daaruit gedeeltelijk is voortgevloeid: F. DUMON, « La mission attribuée à la Cour de cassation par
l’article 95 de la Constitution. La notion de « loi » dont la violation donne ouverture à un pourvoi devant
la Cour », in Mélanges offerts à Jacques Velu, Brussel, Bruylant, 1992, p. 885 tot 893 ; F. DUMON,
« Artikel 95 GW » in Gerechtelijk Recht – Artikelsgewijze commentaar met overzicht van rechtspraak en
rechtsleer », Mechelen, Kluwer, p. 26.
224 Artt. 612 en 1089 Ger.W.
225 E. KRINGS, « La Cour de cassation n’est pas un troisième degré de juridiction » in Liber amicorum
Lucien Simont, Brussel, Bruylant, 2002, p. 127.