2006 - Jaarverslag Hof van Cassatie (PDF, 1.61 MB) - Federale ...

de verplichting oplegt om de partijen op de hoogte te brengen van elk middel 216 dat
volgens het Hof ambtshalve kan worden opgeworpen en om hen uit te nodigen hun
opmerkingen naar voren te brengen, geeft de Franse regering toe dat het Hof van
Cassatie in deze zaak de partijen niet op de hoogte gebracht heeft van de grond van
niet-ontvankelijkheid die naar de mening van de regering een hinderpaal vormde
voor het toezicht waarom het middel vroeg, maar ze betoogt dat het Hof hiertoe niet
gehouden was, omdat het weliswaar wel degelijk een zuiver juridisch motief in de
plaats gesteld had van het door de partijen bekritiseerd motief, maar daarom nog niet
ambtshalve enig « middel » had opgeworpen 217 ; dat is volgens de Regering zo
omdat genoemd« middel » en de eraan verbonden juridische redenering reeds in het
debat ter sprake gekomen waren en het bovendien speciaal was aangevoerd door
sommige verzekeringskassen, verweersters op het cassatieberoep. De eiseressen tot
cassatie droegen aldus kennis van de argumenten van de verweersters, zodat het
beginsel van het tegensprekelijk debat in acht genomen is.
In zijn arrest van 13 oktober 2005 sluit het Europees Hof zich niet aan bij dat
standpunt van de Franse regering. Het wijst in de eerste plaats erop dat het
cassatiemiddel enkel betrekking had op de validatiewet van 1996, terwijl de grond
van niet-ontvankelijkheid was afgeleid uit de voorwaarden voor de toepassing van
de litigieuze teksten, zoals die zijn getroffen door de vernietigingsarresten van de
Raad van State. Het merkt vervolgens op dat een dergelijk motief aanleiding kon
geven tot controverse en dat het de juridische grondslagen wijzigde van de eisen van
de verzoeksters (eiseressen tot cassatie), zoals daarover een debat was gevoerd voor
het Hof van Cassatie. Die overwegingen wettigen de beslissing van het Europees
Hof dat het niet overbodig zou zijn geweest het middel van niet-ontvankelijkheid
aan de tegenspraak van de partijen te onderwerpen en brengen het ertoe te besluiten
dat artikel 6.1 E.V.R.M. is geschonden in zoverre de partijen geen eerlijk proces
gekregen hebben.
§ 3.Analyse
211
Uit de lezing van het arrest blijkt dat de miskenning van het beginsel van het
tegensprekelijk debat niet zozeer voortvloeit uit het aan het Franse Hof van Cassatie
toegekende recht om ambtshalve een juridisch motief in de plaats te stellen van een
ander motief, dan wel uit de omstandigheden, eigen aan de zaak, waardoor de
partijen, naar de mening van het Europees Hof, « prises au dépourvu » zouden zijn
geweest, daar zij niet zouden geïnformeerd zijn over de voorgenomen substitutie van
motieven, ofschoon die onder meer een wijziging tot gevolg had van de
met het gelijkheidsbeginsel in zoverre zij die verplichting beperkt tot het geval van een cassatiemiddel.
Het Hof van Cassatie past thans die procedure toe, zelfs als het ambtshalve een middel tot verwerping
opwerpt, in het bijzonder in het in artikel 620 van de Nouveau code de procédure civile bedoelde geval
dat het zinnens is het cassatieberoep te verwerpen door een zuiver juridisch motief in de plaats te stellen
van een fout motief. Cf. J.-Fr. VAN DROOGHENBROECK, op. cit., p. 678.
216
Wat in Frankrijk door het gebruik van de uitdrukking « moyen de rejet » tevens elk tegen het
cassatiemiddel opgeworpen middel van niet-ontvankelijkheid dekt.
217
Volgens het arrest, punt 34. De term “middel” moet hier worden verstaan in de betekenis van een
middel van niet-ontvankelijkheid dat tegen het cassatiemiddel wordt opgeworpen.