2006 - Jaarverslag Hof van Cassatie (PDF, 1.61 MB) - Federale ...

Verduidelijking – De artikelen 28 tot 34 van de wet van 5 december 1968
betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsen en de paritaire comités
regelen aldus de wijze waarop een in een paritair orgaan gesloten collectieve
overeenkomst verbindend kan worden verklaard door de Koning. Artikel 30
van de wet bepaalt dat het beschikkend gedeelte van de verbindend verklaarde
overeenkomst als bijlage bij het koninklijk besluit tot algemeen verbindend
verklaring wordt bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad; artikel 31
preciseert tot hoever de aldus aan de overeenkomst verleende verbindende
kracht gaat: de overeenkomst is verbindend voor alle werkgevers en
werknemers die behoren tot het ressort van het betrokken paritair orgaan en
voor zover zij vallen onder de werkingssfeer zoals deze in de overeenkomst is
bepaald.
Het Hof beslist derhalve dat enkel de normatieve bepalingen van de
collectieve arbeidsovereenkomsten die volgens de bovengenoemde vormen
verbindend verklaard zijn als een « wet » kunnen worden beschouwd in de
zin van artikel 608 van het Gerechtelijk Wetboek. 298 (Cass. 14 april 1980,
A.C. 1979-80, nr. 511, met de conclusie van procureur-generaal LENAERTS,
toen advocaat-generaal ; Cass. 10 september 1984, A.C. 1984-85, nr 21 ; Cass.
23 maart 1987, A.C. 1986-87, nr 435 ; Cass. 29 april 1996, A.C. 1996, nr 140 ;
zie de talrijke gevallen waarin het Hof een beroep wegens schending van een
verbindend verklaarde CAO ontvankelijk verklaard heeft, zoals Cass. 11
september 2006, A.R. S.05.0077.F ; Cass. 23 mei 2005, A.C. 2005, nr. 291;
Cass. 7 februari 2005, A.C. 2005, 72; Cass. 24 juni 2004, A.C. 2004, nr. 356).
A contrario, is een collectieve arbeidsovereenkomst, geen wet in de zin van
artikel 608, zelfs niet wat haar normatieve bepalingen betreft, wanneer zij niet
is bekendgemaakt in de voorgeschreven vormen 299 (Cass. 21 december 1981,
A.C. 1981-82, nr. 262 ; Cass. 31 oktober 1983, Chr. Dr. Soc., 1983,p. 442 ;
Cass. 5 september 1994, A.C. 1994, nr. 357). De eiser tot cassatie kan in dat
geval de miskenning van de bewijskracht van de akten aanvoeren (Cass. 29
juni 1999, A.C. 1999, nr. 404).
Wat de NMBS betreft hebben wij reeds gewezen op een arrest van het Hof
volgens hetwelk « het algemeen reglement toepasselijk op de reizigers en de
personen aanwezig in de instellingen van de spoorweg » een verordenende
akte is zoals bedoeld in de wet van 31 mei 1961 betreffende het gebruik der
talen in wetgevingszaken, het opmaken, bekendmaken en inwerkingtreden
298 O. DE LEYE, « De C.A.O. en het Hof van Cassatie », J.T.T. 1995, pp. 165 e.v.
237
299 J. KIRKPATRICK et D. LEONARD (o.c., p. 424) zijn van een andere mening. Volgens die auteurs
zijn de in een paritair orgaan gesloten collectieve arbeidsovereenkomsten wetten in de zin van artikel 608
van het Gerechtelijk Wetboek in zoverre zij individuele of collectieve normatieve bepalingen bevatten,
zodra die overeenkomsten worden neergelegd op het Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid, zelfs
vooraleer zij bij koninklijk besluit verbindend verklaard zijn. Zodra die enkele maatregelen inzake
bekendmaking vervuld zijn, regelen de individuele normatieve bepalingen van die overeenkomsten,
behoudens andersluidend beding in de arbeidsovereenkomst, de betrekkingen tussen een onbepaald aantal
personen. Volgens onze mening verkrijgt de akte hierdoor ongetwijfeld wel één van de kenmerken van de
“wet” in de zin van artikel 608 maar niet de draagwijdte van een verordening die zij alleen kan bezitten
indien de bij de artikelen 28 tot 31 van de wet voorgeschreven vormen in acht genomen zijn.