2006 - Jaarverslag Hof van Cassatie (PDF, 1.61 MB) - Federale ...

56
van de uitbaatster van het turfkantoor, veroordeeld op grond van artikel 1384, derde
lid, B.W. tot het betalen van een vergoeding gelijk aan de mislopen prijzen. Het Hof
van Cassatie vernietigt deze beslissing, omdat de appelrechters, hoewel ze het
bestaan van een contractuele band hebben vastgesteld, de vordering toekennen op
buitencontractuele grondslag, zonder de gevolgen van een mogelijke samenloop te
onderzoeken.
Het Hof overweegt in de eerste plaats dat de contractant die zich door zijn
werknemer laat vervangen voor de uitvoering van een contractuele verplichting zelf
contractueel aansprakelijk is voor de schade die de uitvoerder veroorzaakt. Aldus
bevestigt het Hof het principe van de contractuele aansprakelijkheid van de
schuldenaar voor de daden van zijn hulppersonen. 17
Vervolgens preciseert het Hof de voorwaarden waaronder een contractspartij
buitencontractueel aansprakelijk kan worden gesteld door haar medecontractant. Het
wijkt daarbij gedeeltelijk af van de formule die het hanteert sinds het beroemde
stuwadoorsarrest van 7 december 1973. Volgens de traditionele formule, kan een
contractspartij wegens een bij de uitvoering van de overeenkomst begane fout,
slechts dan extracontractueel aansprakelijk worden gesteld, indien de haar ten laste
gelegde fout een tekortkoming uitmaakt, niet aan de contractuele verbintenis, maar
aan de algemene zorgvuldigheidsplicht, en indien die fout andere dan aan de slechte
uitvoering van de overeenkomst te wijten schade heeft veroorzaakt”. 18 Volgens de
meerderheidsopvatting in de doctrine 19 , houdt deze formule in dat de fout en de
schade vreemd moeten zijn aan de uitvoering van het contract. In dit arrest
formuleert het Hof de voorwaarde met betrekking tot de fout minder streng: de
contractant kan slechts quasi-delictueel aansprakelijk worden gesteld indien de hem
ten laste gelegde fout een tekortkoming uitmaakt niet alleen aan de contractuele
verbintenis maar ook aan de algemene zorgvuldigheidsplicht. Het is bijgevolg niet
langer vereist dat de fout vreemd is aan het contract. De nieuwe formule versoepelt
aldus, althans wat de fout betreft, het samenloopverbod in de richting van de zgn.
“verfijningsleer”. Volgens de aanhangers van deze leer 20 , is de toepassing van de
buitencontractuele aansprakelijkheid nog mogelijk indien de fout en de schade niet
zuiver contractueel zijn. Evenwel vereist het Hof in dit arrest wel nog steeds, zoals
voorheen, dat “deze fout andere dan aan de slechte uitvoering te wijten schade heeft
veroorzaakt”.
17
Zie Cass. 27 februari 2003, A.C. 2003, 422; zie over dit principe: E. DIRIX, “Aansprakelijkheid van en
voor hulppersonen”, in M. STORME (ed.), Recht halen uit aansprakelijkheid, Gent, 1993, (341) 346-354;
C. PAUWELS, Contractuele aansprakelijkheid voor hulppersonen of uitvoeringsagenten, Antwerpen,
1995, 482p.; R. DALCQ en G. SCHAMPS, “Examen de jurisprudence (1987 à 1993). La responsabilité
délictuelle et quasi délictuelle, R.C.J.B. 1995, 525-638 en 663-777.
18
Zie bv. nog Cass. 23 mei 1997, A.C. 1997, nr. 236; Cass. 1 juni 2001, A.J.T. 2001-02, 358, noot I.
BOONE en S. MOSSELMANS; Cass. 21 juni 2002, A.C. 2002, 1407.
19
O.a. R.O. DALCQ, H. VANDENBERGHE, A. VAN OEVELEN en P. WERY; zie de referenties bij I.
CLAEYS, Samenhangende overeenkomsten en aansprakelijkheid. De quasi-immuniteit van de
uitvoeringsagent herbekeken, Antwerpen, 2003, 154, voetnoot 563.
20
waaronder H. COUSY, J. HERBOTS en V. SIMONART; zie de referenties bij I. CLAEYS, o.c., 154,
voetnoot 562.