2006 - Jaarverslag Hof van Cassatie (PDF, 1.61 MB) - Federale ...

240
als verbindend zou kunnen worden beschouwd. Wanneer de minister, na daartoe
door de Koning te zijn gemachtigd, zijn verordenende bevoegdheid wil uitoefenen
en daartoe door de Koning is gemachtigd en het enkel minder belangrijke
aangelegenheden of detailkwesties betreft 302 , dient hij dat te doen in de vorm van
een ministerieel besluit dat, overeenkomstig de bovengenoemde wet van 31 mei
1961 verbindend is door de bekendmaking ervan in het Belgisch Staatsblad 303 .
Illustratie – Het bovenaangehaalde arrest van het Hof van 4 september 1995
schijnt op het eerste gezicht de ministeriële circulaire van verordenende aard
gelijk te stellen met een ministerieel besluit door ze een plaats te geven binnen
de hiërarchie der normen; Het Hof beslist immers dat “het arrest, nu het een
ministeriele circulaire laat voorgaan boven een koninklijk besluit, niet naar
recht verantwoord is”; betekent zulks daarom dat het Hof beslist dat de
ministeriële circulaire een “wet” is in de zin van artikel 608 van het
Gerechtelijk Wetboek? Neen. Het beslist alleen dat de rechter het “besluit of
verordening” dat in strijd was met een hogere norm buiten toepassing had
moeten laten overeenkomstig de hem door artikel 159 van de Grondwet
opgelegde verplichting. Een ministeriële circulaire is immers een “besluit of
verordening” in de zin van die grondwettelike bepaling, die niet alleen doelt
op de “wetten” in de zin van artikel 608 van het Gerechtelijk Wetboek, maar
ook op niet verordenende akten van het bestuur, zelfs die met een individuele
strekking.
Artikel 8.2 van het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de
fundamentele vrijheden bepaalt dat de eventuele inmenging van het openbaar
gezag in het privéleven onder meer onderworpen is aan de voorwaarde dat de
wet daarin voorziet. Het Europees Hof voor de rechten van de mens
interpreteert dat begrip “wet” op zeer ruime wijze. De term wet doelt immers
op elke, al dan niet schriftelijke bepaling van intern recht, voor zover de
betrokken personen daarvan kennis kunnen krijgen en ze in duidelijke
bewoordingen is gesteld. In een arrest van 2 mei 1990 (A.C. 1989-90, nr.
516) diende het Hof toepassing te maken van die bepaling van het Verdrag,
zoals zij door het Europees Hof voor de rechten van de mens wordt
geïnterpreteerd. In het licht van die ruime interpretatie beslist het dat de
betrokken ministeriële circulaire « niet kan worden beschouwd als een
dwingende of normatieve bepaling van intern recht die tevens zou
beantwoorden aan de overige vereisten van artikel 8.2 van het Verdrag ». A
fortiori kan diezelfde circulaire dus niet worden beschouwd als een « wet » in
de materiële betekenis van het woord.
Het Hof (Cass. 22 december 2000, A.C. 2000, nr. 720) kreeg een
« limiet »geval voorgelegd na afloop waarvan het besliste dat een in het
Belgisch Staatsblad bekendgemaakte ministeriële circulaire van 7 oktober
302 Zie concl. eerste adv.-gen. J.-Fr. LECLERCQ, toen adv.-gen., Cass. 4 september 1995, Pas. 1995, I,
nr 360.
303 Cass. 19 februari 1998, A.C. 1998, nr. 102.