2006 - Jaarverslag Hof van Cassatie (PDF, 1.61 MB) - Federale ...

220
B.« EEN RECHTSREGEL, UITGEVAARDIGD DOOR DE BEVOEGDE OVERHEID »
De rechtsregels van wetgevende aard – De rechtsregel die uitgaat van een
wetgevende macht - federaal, gemeenschappen of gewesten - (Grondwet, wet 238 ,
ordonnantie of decreet) is vanzelfsprekend een « wet » in de zin van artikel 608 van
het Gerechtelijk Wetboek op voorwaarde dat hij de andere criteria vervult (algemeen
en verbindend karakter), die hem van de formele wet onderscheidt.
De rechtsregels van verordenende aard – De norm kan ook zijn uitgevaardigd
door een administratieve overheid die met een verordenende bevoegdheid werd
bekleed, dat wil zeggen de bevoegdheid om rechtsregels aan te nemen die algemeen
en verbindend zijn maar niet van wetgevende aard zijn 239 .
Men denkt hierbij onmiddellijk aan de Koning die over een zeer ruime verordenende
bevoegdheid beschikt, zowel ter uitvoering van de wetten (uitvoering van de inhoud
van een gewone wet met toepassing van artikel 108 van de Grondwet of normatieve
bevoegdheid krachtens de kaderwet, overeenkomstig artikel 105 van de Grondwet)
of nog, meer uitzonderlijk, krachtens de bijzondere machten die hem zijn
toegewezen 240 . De Grondwet (art. 107, tweede lid) 241 verleent aan de Koning een
« rechtstreekse » verordenende bevoegdheid in het kader van de benoeming van de
ambtenaren bij het algemeen bestuur en bij de buitenlandse betrekkingen; die
bijzondere macht mondt natuurlijk uit in talloze akten die een louter persoonlijke
draagwijdte hebben en als dusdanig dus niet als « wet » in de materiële betekenis
kunnen worden omschreven, toch kan hij ook op grond van die bepaling het statuut
en de bezoldiging van de ambtenaren vastleggen en, in dat verband, echte “wetten”
in de zin van artikel 608 van het Gerechtelijk Wetboek uitvaardigen 242 .
Ook op andere vlakken van de machtsuitoefening kan een verordende bevoegdheid
bestaan: regeringen van gemeenschappen en gewesten (door besluiten, welke macht
ook is afgeleid uit artikel 108 van de Grondwet en uit de artikelen 20 en 78 van de
bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen 243 ) federale
238 Volgens de leer van J. VELU (Droit public, o.c., p. 579, nr. 380), wordt de wet dan begrepen in een
formele en materiële betekenis. Zij wordt dan omschreven als « l’acte d’initiative parlementaire ou
gouvernementale voté par les chambres et sanctionné par le Roi pour autant qu’il ait un contenu
législatif, c’est-à-dire qu’il pose des règles juridiques générales et obligatoires. »
239 M. LEROY, Contentieux administratif, 3 de uitg., Brussel, Bruylant, 2004, p. 184.
240
De besluiten die krachtens bijzondere machten zijn genomen regelen hun voorwerp net zoals de wet;
zij kunnen enkel bij wet worden gewijzigd bij het verstrijken van de door de wetgever bepaalde termijn
en zij verliezen hun verordenend karakter alleen wanneer zij door de wetgeving worden bekrachtigd. (Ph.
BOUVIER, Eléments de droit administratif, Brussel, De Boeck, 2002, p. 32).
241
Hetzelfde geldt voor de regeringen van de gemeenschappen en gewesten ingevolge art. 87 van de
bijzondere wet tot hervorming der instellingen van 8 augustus 1980.
242
Wij denken hierbij in de eerste plaats aan het statuut « Camu »: K.B. van 2 oktober 1937 houdende
het ambtenarenstatuut. Zoals in de noot 14 wordt uitgelegd kan de Koning die verordenende bevoegdheid
die hij krachtens de Grondwet bezit, niet delegeren (zie concl. eerste adv.-gen. J.-Fr. LECLERCQ, toen
adv.-gen., voor het arrest van het Hof van 4 september 1995 (Pas. 1995, I, 752).
243
Die wetsbepalingen zijn toepasselijk verklaard voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest krachtens de
artt. 8, eerste lid, en 28 van de bijzondere wet van 12 januari 1989 met betrekking tot de Brusselse