2006 - Jaarverslag Hof van Cassatie (PDF, 1.61 MB) - Federale ...

eginsel van het tegensprekelijk karakter daar dus niet in dezelfde mate ingang zal
vinden als voor de bodemgerechten waar het tegensprekelijk karakter, het recht van
verdediging en de wapengelijkheid de waarborg van een eerlijk proces vormen.
De opdracht van het Hof van Cassatie en meer nog de kenmerken van de
rechtspleging temperen het vereiste van tegenspraak.
De aard van het toezicht door het Hof 181 , evenals de noodzaak om binnen een korte
termijn het cassatieberoep te behandelen 182 , verantwoorden de kenmerken van de
rechtspleging zoals die voor het Hof wordt gevolgd. De partijen worden verzocht
hun stellingen uitsluitend te ontwikkelen in proceduregeschriften die volgens een in
het Gerechtelijk Wetboek vastgelegd schema en conform de daarin bepaalde
modaliteiten moeten worden neergelegd en medegedeeld; het betreft hoofdzakelijk
het verzoekschrift en de memorie van antwoord die onontbeerlijk zijn om andere
middelen of gronden van niet-ontvankelijkheid die in de pleidooien worden
voorgesteld, om proceduregeschriften die krachtens bijzondere bepalingen zijn
opgesteld en om voorbereidende pleitnota’s, in aanmerking te kunnen nemen. Het
onderzoek door het Hof behelst bovendien de conclusie van het openbaar ministerie
die een aanvulling vormt van de bijdragen van de partijen, met name wanneer aan
het cassatieberoep of aan het middel gronden van niet-ontvankelijkheid worden
tegengeworpen die de verweerder niet had opgeworpen.
De cassatieprocedure verloopt aldus in een strak afgelijnd kader waardoor het risico
dat de partijen voor een verassing komen te staan uitermate beperkt is. De beslissing
waarbij het Hof uitspraak doet over de voorziening steunt normalerwijze niet op
elementen die niet door de partijen of door het openbaar ministerie zijn aangebracht
en die dus, om het tegensprekelijk karakter te eerbiedigen, in het debat zouden
moeten worden gebracht. Volgens die denkwijze zou de substitutie van motieven
waartoe het Hof ambtshalve beslist een uitzondering kunnen vormen die een
aanpassing van de rechtspleging rechtvaardigt, zoals verder zal worden uiteengezet.
Dat kenmerk van de cassatieprocedure doet ons nogmaals eraan herinneren dat voor
de bodemgerechten de eerbiediging van het tegensprekelijk karakter moet gelden
voor elementen die door de partijen niet in het debat zijn gebracht omdat die
overwegingen waarover nog geen debat is gevoerd, het complexe geheel van feiten
kunnen wijzigen waarop de rechter zijn beslissing steunt en ook de analyse die hij
daarbij van dat geheel maakt. In beginsel geldt die zorg niet in de vormvaste
cassatieprocedure, waar het lot van de voorziening minder afhangt van de dynamiek
van het debat dan van de vergelijking tussen de strikt omlijnde interventies, en waar
het risico dat de partijen worden verrast zeer beperkt lijkt.
De cassatieprocedure, die door de rol van het Hof wordt bepaald, kent bijgevolg
bepaalde mechanismen niet die voor de bodemgerechten, zelfs van verre, op de idee
steunen dat een eerlijk proces een tegensprekelijk debat, de eerbiediging van het
181 Het toest uitsluitend de wettelijkheid van de voorgelegde beslissingen..
182 Ph. GÉRARD, op.cit., p.70.
201