2006 - Jaarverslag Hof van Cassatie (PDF, 1.61 MB) - Federale ...

204
§ 2.Vereisten
Het beroep op de techniek van de substitutie van motieven wordt over het algemeen
onderworpen aan vijf vereisten (2.2.1-2.2.5). Een zesde, dat betrekking heeft op de
wettigheid van het door het cassatiemiddel bestreden dictum, is vatbaar voor
discussie (2.2.6). Alle zullen hier kort worden besproken.
A.HET IN DE PLAATS GESTELDE MOTIEF IS FOUT
Wanneer het middel volgens hetwelk een dictum onwettig is wegens de motivering
ervan, verworpen wordt om welke reden ook 189 , gaat het Hof uiteraard niets
ondernemen om een dictum te « redden » als dat niet bedreigd wordt door een
gebrek aan verantwoording. Het beroep op de substitutie van motieven is dus enkel
denkbaar voor zover het door het cassatiemiddel aangevochten motief op een
dwaling omtrent het recht berust, en dit als zodanig door het Hof wordt erkend. Die
erkenning kan eventueel impliciet zijn.
B.EEN VOLDOENDE OORZAKELIJK VERBAND TUSSEN HET IN DE PLAATS GESTELDE MOTIEF EN HET
BESTREDEN DICTUM
Het vervangen motief moet de noodzakelijke grondslag vormen van het bestreden
dictum. Indien dit verantwoord is door andere gegevens in feite en in rechte waarop
geen (terechte) kritiek is geuit, zal het middel waarschijnlijk niet ontvankelijk
verklaard worden bij gebrek aan belang, aangezien het, ook al is het gegrond, niet tot
cassatie kan leiden. Die grond van niet-ontvankelijkheid maakt elke omweg via de
substitutie van motieven overbodig.
Dat vereiste van een voldoende oorzakelijk verband drukt de meer algemene idee uit
dat het Hof enkel een substitutie van motieven toepast wanneer het een middel
gegrond had kunnen verklaren, wat onder meer veronderstelt dat het dat middel niet
als niet-ontvankelijk 190 beschouwt of niet van oordeel is dat het feitelijke grondslag
mist.
C.DE FEITELIJKE GEGEVENS WAAROP HET HOF VERMAG ACHT TE SLAAN
De substitutie van motieven kan enkel worden toegepast op de juridische motieven
van de bestreden beslissing. De feitelijke motieven blijven intact. Die regel welke
volgt uit de grenzen van de bevoegdheid en de macht van het Hof 191 , heeft uiteraard
gevolgen voor de voorwaarden voor het beroep op de substitutie van motieven: het
Hof kan een juridisch motief alleen in de plaats stellen van het motief dat fout blijkt
189
Afgezien precies van het geval dat het middel ten gevolge van de substitutie van motieven niet
ontvankelijk is bij gemis aan belang.
190
Om welke reden van niet-ontvankelijkheid ook, met uitzondering uiteraard van die welke dwingend
volgt uit de toepassing van de substitutie van motieven.
191
Die grenzen worden meer bepaald getrokken door het artikel van de Grondwet waarvan het tweede lid
bepaalt dat het Hof van Cassatie niet in de beoordeling van de zaak zelf treedt.