2006 - Jaarverslag Hof van Cassatie (PDF, 1.61 MB) - Federale ...

222
bevoegdheid van een minister bij koninklijk besluit is verleend, kan zij enkel worden
aangenomen op voorwaarde dat zij beperkt is en alleen geldt voor minder
belangrijke materies of detailkwesties 250 . A fortiori kan een minister door die
circulaire geen afbreuk doen aan de wet of aan een koninklijk besluit. Die beperkte
verordenende bevoegdheid kan alleen bij een besluit worden uitgeoefend en het
ontwerp van dat besluit moet aan het advies van de afdeling wetgeving van de Raad
van State worden voorgelegd.
Men zou dus volgens ons kunnen opwerpen dat dergelijke circulaire geen wetten
zijn in de zin van artikel 608 van het Gerechtelijk Wetboek, aangezien zij niet door
een bevoegde overheid zijn uitgevaardigd 251 .
Het beginsel dat de minister bijna geen verordenende bevoegdheid heeft, werd
nogmaals beklemtoond door de h. eerste advocaat-generaal J.-Fr. LECLERCQ
in zijn conclusie voor het arrest van het Hof van 4 september 1955. In de
motivering leest men dat het Hof tot staving van zijn beslissing overweegt dat
“een minister, behoudens machtiging door de Koning en voor zover het enkel
om minder belangrijke aangelegenheden of detailkwesties gaat, niet mag
afwijken van een koninklijk besluit.” (Cass. 4 september 1995, A.C. 1995,
729, met de conclusie van de h. eerste advocaat-generaal J.-Fr. LECLERCQ,
toen advocaat-generaal). Daaruit kan worden afgeleid dat het Hof, althans
impliciet, heeft geoordeeld dat een dergelijke verordenende ministeriële
circulaire niet door een bevoegde overheid was genomen.
Reglementen uitgaande van autonome overheden – Tal van instellingen, die
werden opgericht in het kader van de deconcentratie, decentralisatie en
“autonomisering” van de overheidsdiensten, oefenen opdrachten van algemeen
belang uit, zowel op het niveau van de federale Staat (parastatalen, autonome
overheidsbedrijven, regulatoren of controle-instituten, enz.), op gewestelijk niveau
(investeringsmaatschappijen, autonome havenbedrijven, huisvestingsmaatschap-
pijen, instellingen voor milieubescherming, enz), of nog, op plaatselijk niveau
(gemeentelijke v.z.w.’s, autonome gemeentelijke regies, intercommunales, onder
andere).
Sommige van die instellingen behoren niet langer tot de openbare sfeer. De evolutie,
onder impuls van de liberalisering van de economie, had als kenmerk dat
250 Cass. 4 mei 1920, Pas. 1920, I, 133.
251 Dat standpunt vertoont enige gelijkenis met dat van de Raad van State inzake de verordenende
omzendbrieven. De Raad onderzoekt in een dergelijk geval eerst aan de hand van vier cumulatieve
criteria of de bestreden akte een verordening is: voegt zij nieuwe regels toe aan de bestaande wetgeving,
vertoont zij een bepaalde graad van algemeenheid, heeft de auteur de bedoeling gehad die regels
verbindend te maken en beschikt hij over de middelen om die richtlijnen te doen naleven? Als aan die
criteria is voldaan, verklaart het de als verordening omschreven akte nietig, hetzij omdat zij werd
uitgevaardigd door een onbevoegde overheid, hetzij omdat niet is voldaan aan de vormvereisten voor de
uitgifte van een verordening, inzonderheid het raadplegen van de afdeling wetgeving van de Raad van
State. (M. LEROY, Contentieux administratif, o.c., p. 201 ; zie bv. R.v.St., 19 oktober 1988, nr. 31.099 ;
R.v.St., 6 mei 1992, nr. 39.325 ; R.v.St., 28 april 1993, nr. 42.715; R.v.St., 11 maart 1998, J.L.B.S. 1998,
p. 1036 ; R.v.St. 23 december 1999, nr. 83.584 ; R.v.St., 29 febr. 2000; R.v.St., 1 er maart 2005, nr.
141.414).