2006 - Jaarverslag Hof van Cassatie (PDF, 1.61 MB) - Federale ...

249
beginsel 331 of een variante ervan 332 in de Grondwet of in een wet vastgelegd wordt.
Wat er ook van zij, al vindt men van het algemeen rechtsbeginsel geen spoor terug
in een geschreven tekst, toch blijft het een rechtsregel ; het vormt zelfs a fortiori een
dergelijke regel, waarvan het bestaan zo vanzelfsprekend is dat de wetgever het niet
noodzakelijk heeft geacht om dat bestaan in een geschreven tekst te bevestigen 333 .
Illustratie 334 - Het middel dat de miskenning aanvoert van een “begrip van
openbare orde” of “opvatting van openbare orde”, is niet ontvankelijk,
aangezien “begrip” of “opvatting” geen wetten zijn in de zin van artikel 608
van het Gerechtelijk Wetboek (Cass. 2 maart 2005, A.R. P.04.1644.F, met de
conclusie van advocaat-generaal D. VANDERMEERSCH). ;
Zo is een “rechtstheorie” geen wet in de zin van artikel 608 van het
Gerechtelijk Wetboek ; de pleiter dient er dus rekening mee te houden dat het
middel dat gegrond is op de miskenning van het “grondbeginsel van de
dominotheorie” (Cass. 15 juni 2005, A.R. P.05.0572.F), evenals dat welk
gegrond is op de miskenning van “de theorie van de zogenaamde vruchten
van de vergiftige boom” (Cass. 15 juin 2005, A.R. P.05.0627.F) niet
ontvankelijk zijn…
Het algemeen rechtsbeginsel : een algemene rechtsregel – Zoals de naam het op
quasi tautologische wijze suggereert, heeft het algemeen rechtsbeginsel een
algemeen en abstract karakter, als het ware algemeen en abstract “in het
kwadraat” 335 . Het is toepasselijk op een nog groter aantal gevallen dan de
geschreven rechtsregel die, hypothetisch gesproken, een toepassing ervan zou zijn.
Dit valt vooral op wanneer het algemeen rechtsbeginsel blijkt uit het verband tussen
duidelijk verschillende teksten die echter elk een soortgelijke regel – een beginsel –
uitdrukken, waaruit de rechter een algemeen rechtsbeginsel kan afleiden, d.w.z. een
regel die de essentie, de grootste gemene deler, de veralgemening van die
verschillende teksten weergeeft 336 .
331
Het gelijkheidsbeginsel, bijvoorbeeld, is vastgelegd in art. 10, tweede lid, Gw.; het beginsel van de
niet-terugwerkende kracht van de wet is vastgelegd in de artt. 2 B.W. en 2 Sw., enz.
332
Datzelfde beginsel van gelijkheid (en niet-discriminatie) wordt door de Gw., in belastingzaken,
opnieuw bevestigd in artikel 172.
333
« Si le principe n’a pas été formulé dans la loi ou s’il ne l’a été qu’en vue de régler des applications
déterminées, c’est que son existence est si certaine que le législateur estime ne pas devoir la constater
dans un texte de loi. » (W.J. GANSHOF van der MEERSCH, « Propos sur le texte de la loi », o.c., p.
568).
334
Zie de lijst met niet als algemene rechtsbeginselen erkende spreuken, opgesteld door A. BOSSUYT,
o.c., p. 460 e.v.
335
« En raison de sa nature, générale par définition et nécessairement abstraite, il est dépourvu de la
précision des dispositions de droit écrit qui règlent une situation déterminée, et exigent un effort de
synthèse » (W.J. GANSHOF van der MEERSCH, « Propos sur la loi », o.c., p.568).
336
Cl. PARMENTIER geeft het voorbeeld van het algemeen beginsel van het recht van verdediging ; dit
recht komt voor in talrijke teksten, zonder dat er een algemene regel voorhanden is : dit algemeen
rechtsbeginsel is het resultaat van een veralgemening op basis van verschillende bepalingen (« La
sécurité juridique… », o.c., p. 24).