Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
göstərir. Şamaxı şəhəri sakinlərinin adları çəkilən kitabə qırıqlarında da buna işarə<br />
edilir.<br />
Ola bilsin ki, Bakıda möhkəm qala tikilməsinə Şirvanın paytaxtı Şamaxıya<br />
yadellilərin hücum təhlükəsi ilə bağlı siyasi hadisələr səbəb olmuş və Şirvanın<br />
ucqarında yerləşən Bakı şirvanşah və onun ailəsi üçün etibarlı sığınacaq sayılmışdır.<br />
Bu, monqolların birinci hücumundan və Şamaxının 1221-ci ildə dağıdılmasından sonra<br />
xüsusilə zəruri idi.<br />
XIV əsrdə Şirvanşahların iqamətgahı olan bu qalanın su altında qalması ilə<br />
əlaqədar XV əsrin əvvəllərində yeni təhlükəsiz yerdə Bakı yüksəkliyinin təpəsində<br />
Şirvanşahlar sarayı ansamblı tikilmişdir. Həmin saray quru tərəfdən indiki Milli Elmlər<br />
Akademiyasının binasına bitişən qala bürcü ilə müdafiə olunurdu.<br />
Bakı buxtasında tikintisi h.632 (1234/35)-ci ildə, Şirvanşah III Fəribürzün<br />
hakimiyyəti dövründə başa çatan abidə möhkəm dəniz qalası və eyni zamanda,<br />
Şirvanşahların iqamətgahı idi. Məzyədi Şirvanşahlar sülaləsinin şəcərəsi verilən<br />
kitabədə bu sülalənin ayrı-ayrı nümayəndələrinin hakimiyyəti ilə bağlı müxtəlif tarixi<br />
hadisələr xatırlanır. Kitabələrin oxunması sahəsindəki gələcək işlər daha dəqiq nəticələr<br />
çıxarmağa imkan verəcəkdir.<br />
Bakının qədim abidələrindən biri Bibiheybətdə, Şıxlar kəndində, şəhərin 5-6<br />
kilometrliyindəki indi mövcud olmayan köhnə məscid olmuşdur. Həmin məscid dağ<br />
döşündə dəniz sahilindən yarım kilometr aralı, rəvayətə görə, yeddinci imam Musa<br />
Kazımın xəlifələrin təqibindən qaçıb Bakıya gəlmiş qızının türbəsinin yerində<br />
tikilmişdir. Həmin imam h.128 (745/6)-ci ildə doğulmuş və xəlifə Harun ər-Rəşid<br />
tərəfindən h.183 (799/800)-cü ildə Bağdadda öldürülmüşdür. 81<br />
Başqa bir versiyaya görə Məkkənin qüreyşi hakimlərinin Məhəmməd<br />
tərəfdarları ilə mübarizəsi zamanı onların bəziləri qaçmışdır. 8-ci imam Rza da ailəsi ilə<br />
birlikdə qaçanlar arasında olmuşdur. Qaçhaqaç vaxtı onlar ayrı düşmüş, imam özü<br />
Xorasana, qızı və bacısı isə Bakı ətrafına gəlib çıxmış, indiki Şıxlar kəndinin yerində<br />
məskən salmış və burada da vəfat etmişlər. 82 Onların dəfn olunduğu yerdə türbə və<br />
məscid tikilmişdir. Türbə son vaxtlara qədər müqəddəs sayılırdı, ora müxtəlif yerlərdən<br />
ziyarətə gəlirdilər. İmamın qızının adı Hökumə xanım idi. Onun Heybət adında nökəri<br />
var idi ki, o da həmin yerdə basdırılmışdır. Heybət Hökumə xanımı"bibi" çağırdığından<br />
məscid də Bibiheybət, yəni Heybətin bibisinin məscidi adlandırılmışdır . Məscid<br />
tikildikdən sonra dini təriqətin üzvləri - şeyxlər onun ətrafına toplaşdı və kənd onların<br />
adı ilə Şeyxlər, yaxud Şıxlar adlanmağa başladı. 83 Məscidin yanında 20 m-lik yaraşıqlı<br />
minarə ucalırdı. Məscidə bitişik türbə, sərdabə və məzarlar var idi. 1900-cü ildə şimal<br />
tərəfdən türbəyə bitişik yeni məscid tikilmiş və bununla əlaqədar köhnə məsciddə və<br />
türbədə dəyişiklik aparılmışdı. 84<br />
Köhnə məscidin cənub divarında ərəbcə kitabə var idi. Kitabədə deyilirdi:<br />
Bibiheybət məscidi 1936-ci il sentyabrın axırlarında <strong>Azərbaycan</strong> KP MK-nın birinci<br />
katibi Mir Cəfər Bağırovun əmri ilə dinamitlə tamamilə dağıdılmışdır.<br />
112
Change language