Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Mehdi xan Astarabadi (XVIII əsr) 150 , Məhəmmədhəsən xan Etimad əs-Səltənə (XIX<br />
əsr) 151 və s.<br />
(Badkubə) sözü fars dilində (bad-külək, kubə, kubidən döymək, vurmaq<br />
sözündən) "külək döyən (vuran, tutan) yer" deməkdir. Bu ad Bakının şimal küləklərinə<br />
(xəzri) məruz qalması ilə bağlı meydana gəlmişdir. Lakin bu cür yozum xalq<br />
etimologiyası olub, həmin sözün qədim yazılış şəklini təhrif edir. Bu yazılışın XVI<br />
əsrdə təsadüf olunan (Badkuyə), yaxud (Badku) formasında müxtəsər şəkli də var. 152<br />
Şəhərin çağdaş adına - Vasi, yaxud Vashi (Baku) XIII əsrdən etibarən Qərbi<br />
Avropa səyyahlarının əsərlərində rast gəlinir.<br />
XVII əsr italyan səyyahı Pyetro Della Valledə rast gəlinən Vahsüh 153 (Bakuh)<br />
forması, B.Domun fikrincə, mazandaranca (bad-va) - külək və (kuh) - dağ<br />
sözlərindəndir. 154<br />
Rus mənbələrində Bakının adı "Baka" kimi yazılır. Nəhayət, azərbaycanlılar, o<br />
cümlədən Abşeron əhli öz şəhərlərini Bakı (i), adlandırırlar.<br />
Əgər X-XVII əsrlər ərəb, Qərbi Avropa və rus coğrafiyaşünas və səyyahlarının<br />
xəritələrini tutuşdursaq, Bakı şəhərinin adının yazılışı aşağıdakı şəkildə olacaqdır:<br />
Əl-İstəxri (X əsr) 155<br />
- Bakuh<br />
Katalon (1375)<br />
- Bacu<br />
Fra Mauro (1459)<br />
- Bachu<br />
Lezi (XV əsr)<br />
- Bachu<br />
Valdzemüller (XVI əsr)<br />
- Bacu<br />
Cenginson (XVI əsr)<br />
- Bakhow<br />
Harrits (XVII əsr)<br />
- Baca<br />
Fyodor Qodunov (1613)<br />
- Baca<br />
Oleari (XVII əsr)<br />
- Bakuie<br />
Stryuys (XVII əsr)<br />
- Backu<br />
Palmkvist (XVII əsr) - Backu 156<br />
Bakı şəhərinin adının qorunub saxlandığı sənədlər arasında köhnə qala -<br />
İçərişəhər ərazisindəki məscidlərin divarlarındakı kitabələr də çox qiymətlidir.<br />
Qız qalası yaxınlığındakı Cümə məscidi minarəsinin bünövrə daşındakı kitabədə<br />
Elxani sultanı Məhəmməd Əlcayrunun (hakimiyyət illəri 1304-1316) yarlığının mətni<br />
həkk olunmuşdur. 157 Orada "Bakı" sözü - Bakuyə şəklində çəkilir.<br />
Numizmatik məlumatlardan göründüyü kimi, Elxanilərin, Cəlairilərin və<br />
Şirvanşahların XIV-XV əsrlərdə Bakıda kəsdirdikləri sikkələrdə "Bakı" sözü - Bakuyə<br />
şəklində yazılmışdır. 158<br />
Beləliklə, yazılı mənbələr, xəritələr, kitabələr və numizmatik tapıntılar göstərir<br />
ki, "Bakı" sözünün ən erkən və geniş yayılmış şəkli (Baku) və onun tez-tez xüsusi<br />
adlara və vilayət, şəhər, yaxud yaşayış məntəqəsi bildirmək üçün mücərrəd mənalı<br />
isimlərə əlavə edilən (yə) və (h) ərəb şəkilçiləri 159 (məsələn, Muğan - Muğaniyyə,<br />
Yəzid - Yəzidiyyə, Şamaxı - Şamaxiyyə, Baku -Bakuyə və s.) qoşulmaqla yaradılan<br />
35
Change language