Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
XV əsrdə italyan tacir-səyyahları ilə yanaşı buraya rus tacirləri də gəlməyə<br />
başlayır. XV əsrin ikinci yarısında Moskva dövlətinin iqtisadi və siyasi yüksəlişi və<br />
tacir silkinin yeni mal tədavülü bazarlarına marağı ilə bağlı olaraq, Moskva ilə Şərq<br />
ölkələri, xüsusilə xam ipək, ipək parça və xalça ilə zəngin olan <strong>Azərbaycan</strong> arasında<br />
ticarət əlaqələri və diplomatik əlaqələr yaradılır. 87 Bu vaxt Şirvandan beynəlxalq<br />
bazarlara, əvvəllərdə olduğu kimi, xam ipək, yun və pambıq parçalar, neft, duz, zəfəran,<br />
düyü, mis qablar və digər mallar ixrac olunurdu.<br />
1446-cı ildə Şirvanşah I Xəlilüllah Moskva dövləti ilə Şirvan arasında dostluq və<br />
ticarət münasibətləri yaratmaq məqsədilə Həsən bəyin başçılığı ilə Moskvaya, III<br />
İvanın yanına qiymətli hədiyyələrlə birlikdə elçilər göndərmişdi. Buna cavab olaraq<br />
Vasili Papin III İvanın adından qiymətli hədiyyələrlə Şamaxıya gəlmişdi. 88<br />
Papinin ardınca 1466-cı ildə Tver taciri Afanasi Nikitin öz tverli tacir yoldaşları<br />
ilə iki gəmi qayıraraq, onlara mal yükləyib Volqa ilə Şamaxıya yola düşdü.<br />
Həştərxandan Dərbəndə gələrkən onlar yolda dəniz quldurlarının basqınına məruz<br />
qalaraq qarət edildilər və Dağıstan (qaytaq) hakimi tərəfindən əsir alındılar. 89 Lakin rus<br />
səfiri Papinin xahişi ilə Şirvanşah Fərrux Yəssarın işə qarış ması sayəsində tezliklə azad<br />
olundular. Əsir ruslar digər Moskva tacirləri ilə birlikdə Dərbənddən Koytula<br />
(şirvanşahın qərargahına - S.A.) gön-dərildilər. Şirvanşah onları iltifatla qəbul etdi,<br />
lakin tacirlərin çox olmasını bəhanə gətirərək, onların evlərinə qayıtmalarına kömək<br />
göstərmək barədə xahişlərini rədd etdi. "...Biz isə Koytula, Şirvanşahın yanına getdik<br />
və onun ayağına düşərək Rusiyaya qayıtmağımıza yardım etməsini dilədik. O isə çox<br />
olduğumuzu deyib bizə heç nə vermədi. Biz ağlaya-ağlaya hərəmiz bir tərəfə dağıldıq,<br />
bəzilərimiz Şamaxıda qaldı, bəzilərimiz isə Bakıya işləməyə getdi. Mən isə Dərbəndə,<br />
oradan da əbədi odlar yanan Bakıya getdim. Bakıdan isə dəniz arxasındakı Çebokara<br />
yollandım". 90<br />
Nikitin və onun yoldaşlarının A zərbaycana gəlməsi təsadüfi deyildi.<br />
<strong>Azərbaycan</strong>la ticarət əlaqələri əvvəlki əsrlərdə də mövcud olmuşdur. 91<br />
XIII əsrdə və XIV əsrin əvvəllərində Moskva dövlətindən Şirvana qiymətli<br />
sincab, samur, dələ, tülkü xəzləri idxal olunurdu. 92<br />
Mənbələrdə 1475-ci ildə III İvanın səfiri Markın Təbrizə, Uzun Həsənin yanına<br />
getdiyi xəbər verilir. Mark burada Venesiya səfirləri Barbara və Kontarini ilə<br />
görüşmüşdür. 93 1494-cü ildə şirvanşah Fərrux Yəssarın nəvəsi Mahmud öz səfiri<br />
Şahabəddini Böyük Moskva knyazının yanına göndərmişdi. 94 Beləliklə, Moskva<br />
dövlətindən <strong>Azərbaycan</strong>a ticarət məqsədi ilə bir sıra elçi və tacirlərin gəldiyini görürük.<br />
Bu dövrdə Həştərxan vasitəsilə Şirvan şəhərləri ilə Şərqi Avropa şəhərləri arasında<br />
müntəzəm ticarət əlaqələri yaranır. Kontarinin sözlərinə görə, Şirvandan gətirilən<br />
mallar, başlıca olaraq ipək, Həştərxanda rus tacirləri ilə xəz, qılınc, bal və muma<br />
dəyişdirilirdi. 95 Tacirlər oradan dəniz yolu ilə Dərbəndə, Bakıya, sonra isə karvan yolu<br />
ilə Şamaxıya və İrana gedirdilər. Kontarini Xəzər dənizində üzən ticarət gəmiləri<br />
haqqında müxtəsər məlu matlar verir. 96<br />
Bakı bu dövrdə ən yaxşı liman şəhəri kimi beynəlxalq tranzit ipək ticarətində<br />
mühüm rol oynayırdı. Bu dövrdə Bakıda, eləcə də Şirvanın digər şəhərlərində<br />
86
Change language