You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
yaxınlığındakı Bildi gəmi dayanacağının adını çəkir. Ticarət şirkətinin agentləri<br />
Bilgəhdə lövbər salandan az sonra gəmiyə içində 7-8 adam olan qayıq yan aldı. Onların<br />
ikisi türk, qalanları yerli əhalidən idi. Gələnlər ingilislərə xəbər verdilər ki, türklər<br />
Şirvanı tutmuşlar, türk paşası (Osman paşa) türk qarnizonu ilə Dərbənddə qalmışdır.<br />
Şamaxı tamamilə yandırılmış və orada əhali qalmamışdır. Agentlər paşa ilə danışmaq<br />
arzusu ilə Həştərxandan özləri ilə birlikdə gələn bir taciri onun, şirkətin agentlərindən<br />
Robert Qoldinqi isə Bakının rəisinin (ehtimal ki, qalanın yerli əhalidən olan<br />
komendantının - S.A.) yanına göndərdilər. Onlar şəhərin rəisinə gəldiklərini,<br />
gətirdikləri mallar barəsində məlumat vermək, dostcasına qarşılanmalarını, dinc və<br />
təhlükəsiz ticarət etmək imkanı arzuladıq larını bildirmək istəyirdilər. Agentlər qeyd<br />
edirdilər ki, Bilgəhdən Bakıya bir günlük yoldur, quru yolla piyada getmək asandır və<br />
"bu şəhər divarlarla əhatə olunmuş və çox möhkəmləndirilmişdir". 48 Bakının rəisi<br />
elçiləri yaxşı qarşıladı və sabahısı agentlərlə danışıq aparmaq üçün Bilgəhə gələcəyini<br />
vəd etdi. O, otuz nəfərlik mühafizə dəstəsi ilə göstərilən vaxtda gəlib çıxdı.<br />
Tərcüməçilər vasitəsilə qarşılıqlı təşrifatdan sonra agentlər ona məxmərdən və qırmızı<br />
mahuddan paltar bağışladılar. Bundan sonra onlar rəisdən Dərbənddə paşa ilə<br />
görüşmələrinə kömək göstərməsini xahiş etdilər. Rəis Dərbənd yolunun qorxulu<br />
olduğunu bildirdi və mühafızəçilər verməyi vəd etdi. Tacirlərdən mister Harrard,<br />
Xristofor Berrou, tərcüməçi və rəis birlikdə sahildən 10 mil aralıdakı yaxın kəndlərin<br />
birinə getdilər, burada şam edib gecələdilər. Səhər gəmi heyətinin bütün üzvləri gəlib<br />
çıxdı və onlar birlikdə Bakıya yollandılar. Onlar Bakıdan əsgərlərin və Dərbənd<br />
paşasına Bakı rəisindən məktub aparan bir əyanın müşayiəti ilə Dərbəndə yola<br />
düşdülər. Məktubda ingilislərin gəlişinin məqsədləri çox xeyirxah tərzdə xəbər<br />
verilirdi. 49<br />
Berrou daha sonra Dərbənddəki türk paşasının yanına səfərini və sonuncu<br />
tərəfindən təntənəli surətdə qəbul olunmasını təsvir edir. İngilislər paşadan onun<br />
hakimiyyətində olan bütün yerlərdə təhlükəsiz ticarət üçün onlara imtiyazlar<br />
verilməsini xahiş edərək, əvəzində gətirdikləri mallardan istədiklərini seçib götürməyi<br />
təklif etdilər. Paşa onlardan bütün mallarını Dərbəndə gətirmələrini tələb etdi. Onlar<br />
belə də etdilər. Paşa xoşuna gələn şeyləri seçib götürdükdən və qarazehinin və digər<br />
malların hər 25 topundan bir top, yəni 100-dən 4% gömrük haqqı aldıqdan sonra<br />
agentlər mədaxilindən əldə ediləcək pula paşadan xamna almaq üçün malların bir<br />
hissəsini qayıqla Bakıya göndərdilər. Həmin mallar (təqribən 1000 funt sterlinq<br />
dəyərində) aşağıdakılar idi: 100 top qarazehi, 7 top zərif mahud, 2 çəllək qırmızı boyaq,<br />
Abşerondakı Bilgəh kəndi<br />
Berrou şam süfrəsinə qoyulmuş xörəklərin maraqlı təsvirini verir: "Düyü şorbası yeyildikdən<br />
sonra bütöv qızardılmış quzunu məcməyidə gətirib rəisin qabağına qoydular. Rəis nökərlərdən<br />
birini çağırdı. O, quzunu tikə-parça eləyib ayrı-ayrı boşqablara yığdı və onları rəisin qabağına<br />
qoydu. Rəis boşqablardan birini mister Harrard və onun yol yoldaşlarının, digərlərini isə öz<br />
adamlarının qabağına qoydu. Əli çatmayanlara isə qabağındakı boşqablardan ət atırdı"<br />
175
Change language