Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
(1524-1535)-ci illər) Səfəvilərin müti vassalları oldular.<br />
Şah İsmayılın Şirvanı çoxdan zəbt etmək fikrinə düşmüş oğlu Şah I Təhmasib<br />
Qorçubaşı Padarla birlikdə Təbrizə gəlmiş bir dəstə Şirvan hərbçisinin ona<br />
müraciətindən sonra üsyanları və antifeodal çıxışları yatırtmaq bəhanəsilə 88 h.945<br />
(1538)-ci ildə qardaşı Əlqas Mirzəni iyirmi minlik qoşunla ölkəni işğal etməyə<br />
göndərdi. Sonuncu şirvanşah Şahrux vəkil Hüseyn bəy Lələ və Şirvan əyanları ilə<br />
birlikdə uca dağda salınmış Buğurt qalasına sığındılar. Əlqas Mirzənin dörd ay<br />
(Cənnabi və Münəccimbaşıya görə yeddi, Xurşaha görə doqquz ay) mühasirədə<br />
saxladığı Şahurx və onun əmirləri məhrumiyyətlərə və ağır vəziyyətə baxmayaraq, qala<br />
bürcləri toplarla dağı-dıldıqdan sonra qalanın müdafiəçiləri müqaviməti dayandırdılar.<br />
Cənnabinin məlumatına görə, Buğurta gələn şah Təhmasib adamlarını Şahruxun<br />
yanına göndərərək ona aman, böyük iqta və hər cür bəxşişlər vəd etdi. Lakin bunların<br />
hamısı yalan çıxdı. Şahrux və onun əmirləri təslim olduqdan sonra Təhmasib Şahruxu<br />
həbsxanaya saldı, Buğurt qalasında mühasirəyə alınmış altı yüzə yaxın şirvanlını<br />
qırdırdı. 89 Şirvanı işğal etdikdən sonra Təhmasib Şirvanşahlar sülaləsinin süqutunu elan<br />
etdi və Şirvanı Səfəvilər dövlətinə birləşdirdi. 90 Şah Təhmasib Şirvanı iqta kimi qardaşı<br />
Əlqas Mirzəyə verdi, on beş yaşlı şirvanşah Şahrux ibn Fərrux Yəssarı da əsir qul kimi<br />
qandalladaraq özü ilə Təbrizə aparıb, h.946 (1539)-cı ildə gizlincə qətlə yetirdi və<br />
"onun həyatı şahın əmri ilə söndü". 91<br />
Şirvanşahlar sülaləsinin sonrakı nümayəndələri Bürhanəli Sultan (h.955-958<br />
(1548-155l)-ci illər) Əbubəkr Mirzə (h.986 (1579)-cı il) və başqalarının Şirvanda<br />
itirilmiş hakimiyyətlərini bərpa etmək cəhdləri baş tutmadı.<br />
2. BAKI ġƏHƏRĠNĠN ĠQTĠSADĠ HƏYATI<br />
a) Neft və duz hasilatı<br />
VIII-X əsr mənbələrində Bakının tarixi olduqca az işıqlandırılmışdır. XI-XV<br />
əsrlər ərəb və farsdilli coğrafiyaşünas və tarixçilər öz əsərlərində şəhərin sosial-iqtisadi<br />
həyatına dair daha ətraflı məlu mat vermişlər.<br />
XI əsrin birinci çərəyində əl-Biruni Bakı haqqında olduqca müxtəsər danışır.<br />
"Bakı ağ neft mədənidir". 1<br />
H.520 (1126)-ci ildə yazılmış bir anonim əsərdə deyilir: "Bakı adasında ağ və<br />
qara neft çıxarılır və onun daim titrəyən torpağından od çıxır..." 2<br />
Xəzər dənizinin cənub-qərb sahillərini 1131-ci ildə gəzib-dolaş mış ərəb səyyahı<br />
Əbu Həmid əl-Əndəlusi əl-Qərnati Abşeronun və Xəzər dənizində, Bakı yaxınlığındakı<br />
adanın neftverən torpaqlarını belə təsvir edir: "Bu dənizdə qır kimi qara ada vardır.<br />
Həmin adada yerdən acı, duzlu və pis qoxulu su çıxır. Bu su ilə birlikdə əla keyfiyyətli<br />
bürüncə oxşayan xırda, dördkünc daşlar da çıxır. Adamlar bunlardan tərəzidə çəkidaşı<br />
73
Change language