Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Məzarı şiə seyidləri nəslindən olan vərəsə şeyxlər idarə edirdi. Vəqf formal şəkildə<br />
məzara məxsus olsa da, əslində, onun sahibi məzarın şeyxi - mütəvəllisi idi. 45 Sultan II<br />
Muradın fərmanından aydın olur ki, bu vəqf hələ şirvanşah I Xəlilüllah zamanından,<br />
yəni, 1417-ci ildən 1465-ci ilədək mövcud olmuş, məscid və Bibiheybət abidələri<br />
kompleksi isə XIII əsrdə tikilmiş, yaxud bərpa edilmişdir. Deməli, ehtimal edilə bilər<br />
ki, Bibiheybət məzarı 600 ildən az olmayaraq, bəlkə də, daha çox mövcud olmuşdur.<br />
Bəzi fərmanlara görə, məqbərədə dərvişlərin yaşadığı xanəgah olmuşdur. Məzarı idarə<br />
edən və dərviş icmasının başında duran şeyxlər şah tərəfindən eyni nəsildən təyin<br />
edilirdilər. Səfəvi şahlarının həmin vəqfə aid bəzi fərmanlarından yüz ildən çox bir<br />
müddət ərzində (1547-1668-ci illər) məzarı idarə edən Bibiheybət şeyxlərinin vərəsəlik<br />
qaydasına ciddi riayət edildiyi aydın olur. 46<br />
Şeyx Bünyad<br />
Şeyx Qulaməli<br />
Şeyx Abid<br />
Hacı şeyx Şərif ibn şeyx Abid<br />
Şeyx hacı Əsgərəli<br />
Şeyx Məhəmməd Muqim 48<br />
ö.h.963 (1555/6)-cü il<br />
h. 1015 (1606/7)-ci ildə hələ<br />
sağ olmuşdur.<br />
h.1028 (1618/1619)-ci ildə<br />
sağ olmuş, h.1046 (1636/37)-cı ilədək<br />
ölmüşdür. 47<br />
Şeyx Qulaməlinin qardaşı oğlu<br />
və kürəkəni, h.1064 (1653/4)-cü ildən<br />
qabaq ölmüşdür və şeyx Qulaməlinin qızı<br />
(adı çəkilmir.)<br />
h.1078 (1667/8)-ci ildə hələ<br />
sağ olmuşdur.<br />
Dövrümüzədək qalmış bəzi daş kitabələrdə XVII əsrdə Bakıda yaşamış<br />
adlı-sanlı seyidlərin adları təsbit olunmuşdur. Şıx kəndindəki məscidin yaxınlığında<br />
h.1020 (161 l)-ci ilə aid qəbirdaşında seyid Fəzlüllahın oğlu "seyidlərin pənahı" Seyid<br />
İmamqulunun adı çəkilir. 49<br />
Bibiheybətin baş məscidinin artırmasında və onun qapısının yuxarısındakı onu<br />
tikdirən şeyx Şərif ibn şeyx Abidin adı çəkilən h.1028 (1618/19)-ci və h.1046<br />
(1636/37)-cı illərə aid daş kitabələr olmuşdur 50 . Şeyx Şərif, Şərifəli, Əsgərəli və<br />
Əbdüləlinin adları I Şah Abbasın h.1015 (1607)-ci ilə aid yuxarıda bəhs edilən<br />
fərmanlarından birində çəkilir. 51 Həmin seyidlər Bakı şəhərinin böyük vəqf əmlakına<br />
malik məşhur müsəlman ruhanilərindən idilər. Bu vəqfə aid sənədlər içərisində Səfəvi<br />
şahlarının Bibiheybət məzarı yanındakı sufi-dərviş xanəgahına ənam verdikləri 10<br />
fərman 52 qeyd edilmişdir. I Şah Abbasın h.l015-cı ilin zilqədə ayında (28 fevral-29<br />
189
Change language