You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
inşaat materialının bir hissəsi yerində qalmışdır ki, bu da şəhərin qala hissəsi ərazisinin<br />
səviyyəsinin qalxmasına səbəb olmuşdur. Dövrümüzədək qaya üzərində ümumi<br />
qalınlığı bəzi yerlərdə 3-4, bəzi yerlərdə isə 5-6 və daha çox metrə çatan torpaq örtüyü<br />
əmələ gəlmişdir. Bütün bunlar orta əsr şəhərinin ən qədim təbəqəsinin tarixinin<br />
müəyyənləşdirilməsini xeyli çətinləşdirir. Arxeoloji məmulatlar şəhərin ən azı eramızın<br />
birinci əsrinin əvvəllərində artıq mövcud olduğunu təsdiq etməyə imkan verir. Evlərin<br />
bir-birinə çox yaxın yerləşməsi şəhərin müxtəlif sənətlərdə çalışan əhalisinin sıx<br />
olduğunu göstərir. İçərişəhər ərazisində aşkar edilmiş mədəniyyət qalıqları erkən orta<br />
əsr feodal şəhərinin həyat və məişətindən xəbər verir. Əhali məişətdə şəhərin<br />
yaxınlığında və Abşeronda çıxarılan neftdən istifadə edirdilər. Çoxlu miqdarda<br />
çıraqların olması neftdən işıqlandırma vasitəsi kimi istifadə edildiyini göstərir. Şəhərin<br />
onunla vahid nahiyə təşkil edən həndəvərində bağ və bostanlar var idi. Qazıntı zamanı<br />
təndirlərdə çörək yapmaq üçün yandırılan üzüm meynələrinin qırıntıları tapılmışdır.<br />
Şəhər əhalisi yeməkdə <strong>Azərbaycan</strong>ın başqa bölgələrindən gətirilən düyüdən, üzümdən<br />
(çəltik qabıqları və üzüm toxumları aşkar olunmuşdur), ceyran, qoyun, mal, quş-ördək,<br />
yaxud qaz, balıq - çəki, nərə balıqları ətindən istifadə edirdi. Nərə balığının yaxşı<br />
qalmış tikanları göstərir ki, əhali hələ müsəlman deyilmiş, çünki, məlum olduğu kimi<br />
müsəlmanlar bu balığı yemirlər.<br />
Böyük dərinlikdə tapılmış kristallaşmış gəc, gips parçaları və ovuntuları<br />
binaların gəclə bəzədildiyini göstərir. Altı metrədək dərinlikdən tapılmış camlar və<br />
digər saxsı qablar VIII-IX əsrlərə aid edilən ən qədim rəngli şirli keramika məmulatı<br />
tipini göstərir. A ltı metrədək dərinlikdən tapılmış camlar və digər saxsı qablar VIII-IX<br />
əsrlərə aid edilən ən qədim rəngli şirli keramika məmulatı tipini göstərir. Onlardan<br />
bəzisinin anqobu və qırmızı kərpic rəngli gil və manqan oksidi ilə rənglənmiş mina ilə<br />
çəkilmiş şiraltı naxışları vardır. İçəridən şəffaf şirin altında bilavasitə saxsı qırığında<br />
tünd bənövşəyi rəngli zolaq şəklində naxışlar vurulmuşdur. Naxış lar, adətən, iri olur,<br />
geniş zolaqlı halqalar, ovallar, bəzən ulduzlar təsvir edilirdi. Bu əşyaların ayaqları<br />
"dabanlıdır".<br />
Sarayın ərazisində, 2,4 m dərinlikdə, qum təbəqəsində tapılmış bir-birinin<br />
yanındakı üç tökmə metal, ehtimal ki, tunc əşya çox maraqlıdır. Onlardan biri dayaz,<br />
ağzıgen, ayaqlı camdır (hündürlüyü 8 8 sm). Üz s əthi tillənmişdir. Qalan iki əşya<br />
çıraqdır: birinin hündürlüyü 12,9 sm, digərininki isə 10,7 sm-dir. "Onların tapıldığı<br />
şərait (hər üçü xalis qumun üstündə yan-yana qoyulmuşdur) həmin əşyaların<br />
gizlədildiyini göstərir". 68 Onlar formaca qədim əşyalara oxşayır, ehtimal ki,<br />
Zərdüştiliyə məxsus oda sitayiş əşyaları olmuşlar.<br />
Həmin ərazidə 0,4 metrdən 1 metrədək dərinlikdə qırmızımtıl rəngli xeyli<br />
yanmış gil, his, çoxlu kömür və kül dəmir və mis təbəqə kəsikləri və çubuqları aşkar<br />
edilmişdir. Görünür, burada, ehtimal ki, metal emalı ilə əlaqədar oddan çox istifadə<br />
olunmuşdur. 69<br />
Şirvanşahlar sarayı ərazisində, əhəngdaşı layları arasında qayada qazılmış<br />
otuzdan çox quyu aşkara çıxarılmışdır. Onlardan 14-ü saray binasının birinci<br />
mərtəbəsində, qalanı isə Divanxana ərazisində və saray binasına bitişik<br />
56
Change language