You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
divarlarından bayırda yerləşirdi. İçərişəhərin şimal divarları rayonunda şlak və kül,<br />
yandırılmış gil qalaqları şəklində izləri qalmış XIV-XVII əsrlər mədəni təbəqəsinə aid<br />
sənətkarlar məhəlləsi olmuşdur. 27<br />
Məişətdə saxsı qablar geniş yayılmışdı. A zərbaycan tətbiqi sənətində<br />
XVI-XVIII əsrlər keramikası az öyrənilmişdir. İçərişəhərin üst təbəqəsinin şirsiz saxsı<br />
qabları arasında dar və geniş boğazlı tək və qoşa qulplu qırmızı və sarı rəngli küpələr<br />
aşkar edilmişdir. Bəzi qabların boğazaltı hissəsində oyma naxışlar vardır. Saxsı<br />
çömləklərə, kasalara, çıraqlara tez-tez rast gəlinir. Saxs ı qabların çoxu dulus çarxında<br />
hazırlanmışdır. Şirli saxsı qablar arasında anqob və manqanla, həm monoxrom, həm də<br />
polixrom naxışlarla bəzədilmiş camlar, kasalar, nəlbəkilər və digər əşyalar vardır. Bəzi<br />
qablarda anqobla işlənmiş naxışlar qrafik təsvirlərlə uzlaşır. Üst təbəqədə müəyyən<br />
miqdarda saxsı və şüşə qablar da tapılmışdır. 28 Kobaltla naxışlanmış bəzi saxsı kasalar<br />
və qablar İranın Bakı vasitəsilə <strong>Azərbaycan</strong>a Yaxın Şərq ölkələrində şöhrət qazanmış<br />
bahalı qab-qacaq və zərxara parçalar idxal olunan Rey, Kaşan, Yəzd kimi<br />
mərkəzlərindən gətirilirdi. Şirvanşahlar sarayı ərazisində XVI-XVIII əsrlərə aid<br />
təbəqələrdə şəffaf şir çəkilmiş nazik qırığı tünd kərpici-qırmızı rəngli çənbərsiz kasa və<br />
boşqablara rast gəlinmişdir. Həmin məmulatların bəzilərində şirin altında sarı gillə<br />
olduqca səliqəsiz şəkildə işlənmiş nəbati naxışlar vardır. 29 Bakı və Abşeronda şəffaf<br />
şirin altında açıq-sarı rənglə vurulmuş ləkələri olan qırığı kərpici-qırmızı rəngli nazik<br />
divarlı məmulatlara təsadüf edilir. Belə məmulatlar naxışsızdır. 30 Bütövlükdə qırmızı<br />
rənglə yaxud həndəsi və nəbati naxışla örtülmüş nazik divarlı şüyrələnmiş nazik divarlı<br />
qablara da rast gəlinir. 31 1978-ci ildə Bakı yüksəkliyinkinin şərq yamacının ətəkləri<br />
yaxınlığında, Bəylər məscidindən 15 m qərbdə yerləşən XIII sahədə aparılan arxeoloji<br />
işlər zamanı həm şirli, həm də şirsiz gil qabların qırıqları aşkar edilmişdir. Adi keramika<br />
küpə, çömlək, cam, kasa, çıraq və s. əşyalardan ibarət idi. Onlardan bəzilərinin səthi<br />
müxtəlif dalğavari və paralel düz xətlər, çərtmələr, batıqlar və yapma düyməciklərlə<br />
bəzədilmişdir. Şirli qabların əksəriyyətinin qırığına yaşıl rəngli şəffaf şirin altından<br />
anqobla monoxrom naxışlar vurulmuşdur. Onların bəziləri oyma naxışlarla<br />
bəzədilmişdir. XIV-XVII əsrlərin üst təbəqəsi üçün altdan sarı və krem rəngli anqobla<br />
naxışlanmış mis rəngli şir çəkilmiş camlar, kasalar, boşqablar da s əciyyəvidir.<br />
Tapıntılar arasında nazik divarlı şüşə məmulatlar var idi. 32<br />
İçərişəhərdə tapılmış keramika məmulatı Bakı və Abşeronda istehsal olunurdu.<br />
Belə ki, elə həmin sahədə ətrafına saxsı qab qırıqları və dulusçuluq istehsalatı şlakı<br />
səpələnmiş, uçulub-dağılmış dulus kürəsinin qalıqları aşkar edilmişdir. Sonrakı illərdə<br />
İçərişəhər ərazisinin müxtəlif yerlərində külli miqdarda deformasiyaya uğramış və zay<br />
keramika məmulatları, üçbucaqlı altlıqlar, silindr ş əkilli gil qəliblər, dulusçuluq<br />
istehsalının qalığı olan şlak topaları və sızmış şir izləri aşkar edilmişdir ki, bütün bunlar<br />
tapılmış keramika məmulatlarının, şəksiz, yerli istehsal məhsulu olduğuna sübutdur. 33<br />
1957-ci ildə şəhərin şimal-qərb hissəsində, qala divarlarının yaxınlığında tikinti işləri<br />
aparılarkən qırmızı gildən düzəldilib şir çəkilmiş xeyli miqdarda çıraq tapılmışdır.<br />
Görünür, bu ərazidə sənətkar dükanları olmuşdur. 1985-ci ilin payızında indiki<br />
İstiqlalyiyyət küçəsindən rabitə xətti çəkilərkən İçərişəhərin şimal-qərbində, qala<br />
171
Change language