You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Məktubun sonunda birinci məktubda olduğu kimi eyni şəxslərin rnöhür-imzası<br />
var idi. I Pyotrun<br />
manifestinə belə cavabın səbəbi şübhəsiz, Səfəvilərdən kömək alınması (Bu vaxt Səfəvi<br />
qarnizonu Bakıda dayanmışdı), habelə, Surxay xan və Hacı Davudun qoşunları ilə<br />
mübarizədə qazanılan uğurlar, eləcə də, Səfəvilərin daxili siyasi durumunun<br />
yaxşılaşması idi. Bunu şah II Təhmasibin Bakı əyanlarının şaha müraciətinə cavab<br />
olaraq h. 1135-ci ilin zilqədə əl-həram ayında (1723-cü ilin avqust ayı) verdiyi fərman<br />
da təsdiq edir. Fərmanın məzmunu belədir:<br />
"Dünya itaət etməli hökm verildi o haqda ki, mübarək Badkuyə qalasının<br />
yüzbaşıları, qaraulları, kətxudaları, ərbab və əhalisi bütün sahələrdə şahlıq lütfkarlığı<br />
və himayəsinə layiq görülərək bilsinlər ki, həmin vaxtlarda onların yardım və azuqə<br />
göndərilməsi xahişinə, habelə sair vəziyyətə dair dünya pənahlı dərgaha göndərdikləri<br />
ərzə (şahın) günəş təsirli nəzərinə çatdı. Onların ərz etdikləri vəziyyət dünyaya zinət<br />
verən fikir sahibinə məlum oldu. Ərzə çatmazdan əvvəl qeyd olunan qala üçün lazımi<br />
tədarük buyurub göstəriş vermişik ki, yüksək vəzifəli Astara hakimi və naib Ərdəbil<br />
hakimi tezliklə oraya azuqə, qurğuşun və barıt göndərsinlər. İndi isə yenə də itaət<br />
olunmalı fərmanlar mövcibincə göstəriş buyurduq ki, Salyan hakimi qaytaqlı<br />
qulamların yüzbaşısı olan uca və yüksək rütbəli Həsən bəy tezliklə öz qoşunu ilə<br />
birlikdə onların köməyinə gəlsin. Yüksək Allahın istədiyi təqdirdə onlar tezliklə<br />
(Bakıya) varid olacaqlar. Cah və cəlal bayraqları da müvəffəqiyyət və irəliləyişlə<br />
Ərdəbilə doğru yönəlmişdir. Yüksək Allahın istədiyi təqdirdə Ərdəbilə varid<br />
olduğumuzdan sonra yenə də lazımi tədarük buyurarıq. Onlar tam ümid bağlamalı və<br />
qeyd olunan mübarək qalanın saxlanılması və qorunması üçün, düşmənin dəf olunması<br />
üçün lazımi səy göstərməli, öz xoş xidmətlərini daha artıq zahirə çıxarmalı və padşahlıq<br />
mərhəmətlərinə layiq olmalıdırlar.<br />
Yazıldı: 1135-ci ilin zilqədətül-həram ayında<br />
avqust 1723-cü il". 42<br />
Gətirilmiş sənəd bakılıların I Pyotra birinci və ikinci məktubları arasındakı ziddiyyət<br />
məsələsini tamamilə həll edir və bu barədə ədəbiyyatda meydana çıxan müxtəlif<br />
yozmalara son qoyur. 43 Həmin sənəd, həmçinin I Pyotra yazan və kömək üçün şaha<br />
müraciət edən şəxslərin tərkibi məsələsini açıqlayır. İmperatora yazılan birinci<br />
məktubun altındakı möhür-imzalar ona yazılan ikinci məktubdakı imzalarla tam<br />
eyniyyət təşkil edir. Məktubların müəllifləri Bakı əyanları: sultan, qalanı mühafizə edən<br />
qarnizon başçıları - yüzbaşılar, qaraullar kəndxudalar, iri mülkədarlar - ərbablar idi.<br />
I Pyotrun yaxşı silahlanmış 100 minlik ordusuna müqavimət göstərməyin<br />
mənasızlığın ı görən və Bakı qalasını dağıntıdan qoru maq istəyən, kifayət qədər qoşunu<br />
və silahı olmayan Bakı əyanları, başda sultan olmaqla, imperatora birinci məktubda<br />
itaət və tabelik izhar etmişdilər. Bakı əyanları, eyni zamanda, şaha məktub göndərərək,<br />
vəziyyəti təsvir etmiş və çar ordusu ilə müharibə üçün qoşun və silahla kömək<br />
göstərilməsini xahiş etmişdilər. Göstərilən fərmandan həm də aydın olur ki, bakılılara<br />
151
Change language