Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
dalınca çapmış, lakin haqlaya bilməmişdir. Noyabrın 22-də bir nəfər tavlı tatarı<br />
tutdular və onun burun - qulağını, sonra sağ əlini və sol ayağını kəsdilər,<br />
həmyerlilərindən biri onu öz arabasında apardı. General qiyamçıların bu cür<br />
cəzalandırılmasını tez-tez əmr edirdi. Belə hallarda cəzalandırılanın yoldaşları onun<br />
əlini və ayağını əvvəlcədən hazırladıqları isti yağ, yaxud süd küpəsinə salır və bu yolla<br />
qanaxmanı dayandırırdılar, sonra onların başqalarına gözdağı olmaq üçün evlərinə<br />
aparılmasına icazə verilirdi..." 92<br />
Levaşov işğal olunmuş vilayətləri əldə saxlamaq üçün imperatriçə Anna<br />
İvanovnadan əlavə iri qoşun göndərilməsini xahiş edirdi. Bunun əvəzində imperatriçə<br />
baron Şafirovu sülh təklifi ilə İrana göndərdi. 93<br />
1732-ci il yanvarın 21-də Rəştdə müqavilə bağlandı. Müqavilənin əsas<br />
bəndlərindən birində İranın Kür çayının mənsəbinədək Xəzər dənizi sahilindəki bütün<br />
torpaqlarının İranın hakimiyyəti altında olmaq və Türkiyənin əlinə keçməmək şərtilə,<br />
geri qaytarıldığı göstərilir. 94 1732-ci ilin avqust ayında Nadir şah Təhmasibi taxtdan<br />
salaraq onun az yaşlı oğlu III Abbası şah elan etdi. Beləliklə, Nadir, əslində, İranın tam<br />
hakimi oldu. O, rus səfirlərindən Dərbənd və Bakının boşaldılmasını və Xəzərboyu<br />
vilayətlərin İrana qaytarılmasını tələb etdi. Bu zaman Rusiyanın daxili və beynəlxalq<br />
vəziyyəti xeyli pisləş mişdi. Ordunun və donanmanın zəifliyi, Türkiyənin hücum<br />
təhlükəsi və mürəkkəb siyasi şərait Rusiyanın bundan belə Xəzərboyu vilayətlərinə<br />
sahiblik etməsinə imkan vermirdi.<br />
Nadirin Şirvandakı uğurları Rusiya hökumətini 1735-ci il martın 10-da Gəncə<br />
yaxınlığındakı düşərgədə müqavilə bağlamağa məcbur etdi. Həmin müqaviləyə əsasən<br />
rus qoşunları Dərbənd və Bakıdan çıxarıldı, İran isə Rusiyanın İrana qaytardığı<br />
əyalətləri hər hansı bir başqa dövlətin (Türkiyə nəzərdə tutulurdu) tutmasına yol<br />
verməməyi öhdəsinə götürürdü. Beləliklə, Bakı 1735-ci ildə yenidən İranın hakimiyyəti<br />
altına keçdi. Dərbənd, Bakı və Salyan vilayətlərinə hakimlər göndərildi. Ruslar bütün<br />
əsirləri geri qaytardılar. 95<br />
Rus qoşunlarının Bakıdan və Abşerondan çıxarılmasından, Gəncə<br />
müqaviləsindən iki həftə sonra Nadir ona çox munis olan Qalem adlı bir gilanlını Bakı<br />
xanı təyin etdi. 96 Bundan əlavə o, inandığı və arxalandığı əfşar tayfasından olan türkləri<br />
Abşerona köçürdü və onlar Zabrat, Keşlə və Sabunçu kəndlərində məskunlaşdılar.<br />
Həmin tayfanın nümayəndələrindən olan <strong>Azərbaycan</strong> sərdan Aşur Xan (Əfşar) Fətəli<br />
xan Əfşarla birlikdə 1743-cü il dekabrın 24-də Ağsu şəhəri yaxınlığındakı döyüşdə<br />
özünü şah Hüseynin oğlu kimi qələmə verən yalançı Sam Mirzənin başçılıq etdiyi<br />
Şirvan üsyanını yatırtmışdı. 97<br />
<strong>Azərbaycan</strong>da İran şahlığı, eləcə də yerli feodallar əleyhinə yönəldilmiş kəndli<br />
üsyanları Nadir şah taxtına çıxandan sonra da kəsilmədi. Şirvanda ən iri antifeodal<br />
Dağlı – yəni, tat<br />
Aşur xan Əfşar-bu kitabın müəllifinin əcdadı<br />
158
Change language