You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
göstərir. 1935-ci ildə Y.N.Qummel Xanlardan cənub-qərbdə, Gəncəçay hövzəsindəki<br />
7№-li kurqanda qazıntı aparmışdır. Altı qədim qəbirdən təkcə III məqbərə 29 qarətçilər<br />
tərəfindən talan edilməmişdi. Nisbətən iri olan qəbir çalasında ağ gildən düzəldilmiş 10<br />
sm qalınlığında xüsusi döşənəkdə uzadılmış 2 adam və 1 tısbağa dəfn edilmişdi; tısbağa<br />
qəbirin qərb küncündə arxası üstə idi. 30 Görünür, tısbağa müqəddəs heyvan sayılmış və<br />
onu öldürmək qadağan olunmuşdur. Bu günə qədər də tısbağanı öldürmürlər, bu, günah<br />
hesab edilir. <strong>Azərbaycan</strong>dakı qədim qəbirlərdə, katakombalarda, kurqan qəbirlərində<br />
məza rın küncündə tısbağa qınına rast gəlinir. Ehtimal ki, Strabonun I əsrin hüdudunda<br />
qeyd etdiyi 26 yerli A lbaniya tayfası arasında qədim türk tayfaları da olmuşdur. Bunu<br />
göstərilən arxeoloji məlumatlar da təsdiq edir.<br />
1963-cü il mart ayında Binəqədi kəndindəki neft quyularından birində cavan<br />
qadın skeletinin qalıqları və zəngin avadanlığı olan qədim qəbir aşkar olunmuşdur.<br />
Skeletin barmağında tunc üzük, döş qəfəsində tunc sancaq, qolunda muncuqla<br />
bəzədilmiş bilərzik tapılmışdır. Qəbirdə 200-dən çox müxtəlif ölçülü muncuq var idi.<br />
Burada cilalanmış qara gil qab qırıqları və kobud əl işi olan kasalar da aşkar edilmişdir.<br />
Göstərilən qəbir Tunc dövrünün sonuna aid edilir. 31<br />
1941-ci ilin avqustunda Abşeron yarımadasını Pirallahı adası ilə birləşdirən<br />
dambanın tikilməsi ilə əlaqədar torpaq işləri görülərkən bir sıra arxeoloji obyektlər<br />
aşkara çıxmışdır. Həmin obyektlər dənizin sahilində, yerli əhalinin " Gürgan" , yaxud<br />
"Əfşaran" adlandırdığı qədim yaşayış yerinin xarabalıqları ilə Abşeron mayakı<br />
arasındadır. Orada, Abşeron mayakının yaxınlığında çoxlu daş qutu tipli qəbirlər olan<br />
məzarlıq aşkar edilmişdir. Qəbirlərdən boz və qırmızı gil qablar, muncuqlar, çoxlu qab<br />
qırıqları, yuxarıda bəhs etdiyimiz üzərində kontur xətlərlə qayakeçisi rəsmləri qazılmış<br />
daş lövhə, "skif (iskit) tipli" tunc ox ucluğu, dəvəgözü daşı parçası, çürümüş lülə<br />
sümüyü qalıqları tapılmışdır. Boz gildən hazırlanıb yaxşı bişirilmiş küpələrdən biri<br />
formaca e.ə. III minillik-I minilliyin birinci yarısına aid edilən Xocalı-Gədəbəy<br />
arxeoloji mədəniyyəti abidələri arasında rast gəlinən qablara oxşayır. 32<br />
İ.M.Cəfərzadənin fikrincə, göstərilən arxeoloji materiallarda e.ə. VII-VI əsrlərə aid<br />
əşyalar üstünlük təşkil edir. Bütün bu materiallar (qəbirlər və s.) Abşeronda eramızdan<br />
bir neçə min il əvvəl Qobustandan başlayaraq Xəzər dənizinin sahilləri boyunca şimala<br />
tərəf uzanıb gedən qədim yaşayış yerlərinin olduğunu şəksiz sübut edir. Abşeronun<br />
qədim əhalisi haqqında digər tapıntılar da vardır. Əmircan kəndində həyətdə yer<br />
qazılarkən tapılmış terrakotadan hazırlanmış sınmış heykəlciyin bir hissəsi (hündürlüyü<br />
4,5 s m, eni 2,5 s m) xüsusi ma raq doğurur. Heykəlcik başı başlığa bənzər bir şeylə<br />
örtülmüş kişi büstünün təsvirindən ibarətdir. Çiyinin yaxınlığında əlləri və kürəyi, sanki<br />
iki dəfə qalın kəndirlə sarınmışdır. Almacıq sümükləri çıxmış yaşlı kişinin uzun<br />
saqqallı və bığlı, geniş alınlı, yoğun burunlu, qalın dodaqlı, qaşüstü qövsləri aydın<br />
Gürgan - Girkaniya adını xatırladır: "Girkan dənizi" və Abşeron yarımadasının digər<br />
toponimika faktlarını müqayisə edin.<br />
19
Change language